Nieuws 29 januari 2020

RvC moet 'onderbuikbeslissingen' van bestuurders voorkomen

Een commissaris of toezichthouder kan zorgen dat bestuurders beter doordachte besluiten nemen en minder op hun onderbuikgevoel afgaan. Dat blijkt uit promotie-onderzoek van Joep Steffes aan Nyenrode Business Universiteit.

Meer dan twee derde van de 'grote projecten' van organisaties of overheidsinstellingen mislukt door verkeerde beslissingen. Maar ook bij productontwikkeling kosten verkeerde keuzes veel tijd en geld. Jaarlijks worden ruim 30.000 producten gelanceerd, maar tachtig procent hiervan faalt, aldus het onderzoek van Steffes.

Verkeerde strategische besluiten komen in alle sectoren voor. Het gaat vooral om complexe beslissingen met impact, waarbij verschillende, soms tegenstrijdige belangen spelen. Bijvoorbeeld wel of niet een nieuwe markt betreden, een fusie of zaken als werkgelegenheid en milieu.

Groepsdynamiek, onvolledige informatie of overmatig optimisme maken vaak dat bestuurders onvoldoende beslissen op basis van ratio, wat meer tijd en inspanning vergt, stelt Steffes. "Omdat mensen van nature niet geneigd zijn om zichzelf hierop te corrigeren (en bestuurders dus ook niet), ligt hier een belangrijke taak voor de toezichthouder of commissaris."

Vijf stappen

Volgens Steffes kan een weloverwogen besluit veel tijd, geld en mankracht schelen. Hij ontwikkelde daarvoor een model met vijf stappen, dat commissarissen en toezichthouders moet helpen om scherper en dichter op de besluitvorming te zitten, waardoor bestuurders rationeler keuzes maken. Het model kijkt naar de motivatie van bestuurders, denkvermogen, regels en governancestructuren, monitoring en het veranderen van de context.

"Terwijl vroeger de rol van commissaris een erebaan was die je werd toegeschoven vanuit het old boys network, moet je nu echt kennis en kunde in huis hebben om deze rol te vervullen. Je moet goed snappen hoe de besluitvorming werkt. Als je vanuit deze rol meer inspeelt op het gedrag van de bestuurders, leidt dit tot betere beslissingen", aldus Steffes.