Nieuws 26 september 2019

Rode Loper-debat met AFM: 'vriendschap is een illusie'

Het zesde 'Rode Loper-debat', georganiseerd door StudioAms, gaf ruimte aan twee 'leuke mensen' van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) om hun verhaal te vertellen. De accountantssector moet meer de dialoog met de toezichthouder zoeken, in plaats van er mee in debat te gaan, zo werd gesteld.

Marc Schweppe

"En vraag niet naar de weg, want iedereen is de weg kwijt", zong 'huisartiest' Dave Dekker bij de start van het debat, waarbij toezichthouders Christine Scheper en Ruud de Hollander van de AFM de belangrijkste sprekers waren.

Organisator Antoinette Dijkhuizen gaf bij de opening aan van diverse kanten commentaar te hebben gekregen op de keus om de AFM uit te nodigen. "Je gaat je vijand toch niet in huis halen?", zo werd gesteld. In een interview in het FD daags voor de bijeenkomst stelde Dijkhuizen dat veel accountants "heel erg bang" zijn voor de AFM. Maar de toezichthouders bleken in de praktijk vooral "hele leuke mensen" te zijn.  

Beide AFM-vertegenwoordigers wilden vooral spreken over verbinding. Ze stelden voor de term 'debat' te vervangen door 'dialoog'; wat hun betreft is dat de wijze waarop de AFM wil opereren. "In isolatie kun je geen effectieve toezichthouder zijn, het gaat om verbinding met de keten", aldus Ruud de Hollander, hoofd kwaliteit accountantscontrole en verslaggeving binnen de AFM.

Ranglijstjes

Tijdens de bijeenkomst werd teruggeblikt op het hoger beroep in de zaak tussen de AFM en PwC en EY, waarbij het tussen de advocaten soms hard tegen hard ging. Volgens Christine Scheper, manager kwaliteit accountantscontrole en verslaggeving bij de AFM, gaat de toezichthouder bij het opleggen van boetes niet over één nacht ijs en voelde het hoger beroep bij het CBb "niet echt als verbindende stap naar de sector". Maar voor beide kampen is het wel goed om “ultieme duidelijkheid” te krijgen over de interpretatie van het begrip zorgplicht.

Dat de AFM tegenwoordig met naam en toenaam rapporteert over behaalde resultaten in het verandertraject van oob-accountantsorganisaties is nieuw voor de toezichthouder. "Het is namen en shamen, niemand wil aan de onderkant van dat lijstje staan", erkende Scheper.

Of zulke ranglijsten er ook voor hebben gezorgd dat drie kantoren hun oob-vergunning hebben teruggegeven, gelooft De Hollander niet, dat lijkt meer een strategische keuze. "Maar het kan bij de afwegingen een rol spelen."

Timing

Ook de strenge boodschap van toenmalig AFM-voorzitter Merel van Vroonhoven tijdens de Accountantsdag 2018, versus het daarna verschenen rapport met handvatten voor een kwaliteitsgerichte cultuur werd gememoreerd. Volgens de zaal had het optreden anders gemogen, dat positieve rapport was immers al bijna klaar tijdens de Accountantsdag.

De Hollander begreep dat. "De beeldvorming tijdens de Accountantsdag was of we lijnrecht tegenover elkaar staan." Tegelijk benadrukte hij dat een AFM-rapport altijd "grondig en zorgvuldig" en pas na de nodige interne afstemming tot stand komt.

Binnenkort staat een rapportage over de controlekwaliteit bij de vijf "overige oob-kantoren" op de rol, waarvan er drie dus hun oob-vergunning hebben opgegeven. De AFM werkt al twee jaar aan dat rapport, maar een datum van verschijning wilde Scheper nog even niet prijs geven.

Checklists

Beide toezichthouders zijn bezorgd over de groeiende 'checklistcultuur' in de sector, als antwoord op de eisen die de AFM stelt aan de controle. "Het gaat ons niet om checklists, wij willen dat een accountant professioneel-kritisch en stevig in zijn schoenen staat. Niet omdat de AFM soms langskomt, maar omdat je dat zelf moet willen."

'Vriendschap is een illusie', zo kweelde Dave Dekker, in aansluiting op het debat over het AFM-toezicht. "Als het gaat om alles wat je liefhebt, wie kun je dan vertrouwen?"