Nieuws 12 september 2019

'Accountants mogen trotser zijn en meer naar buiten treden'

Het accountantsberoep mag best iets meer trots uitstralen, want er gaat heel veel goed. Dat stelde strafrechtadvocate Natacha Harlequin tijdens een relatie-event van de NBA in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. "Treed meer naar buiten en laat zien waar jullie voor staan."

Harlequin heeft het naar eigen zeggen "wel een beetje gehad" met de kritiek op het accountantsberoep. In haar praktijk heeft zij vooral positieve ervaringen met accountants. De advocate stelde dat opdrachtgevers het meest baat hebben bij een kritische accountant, die zich durft uit te spreken. "Soms moet je gewoon nee verkopen", aldus Harlequin. Daarbij moeten zowel accountants als advocaten met name "scherp zijn" op cliënten met wie ze een langdurige relatie hebben.

Regels versus principes

De advocate had tijdens de bijeenkomst een prominente rol in een debat over "de grens van het toelaatbare". Daarbij ging het over regels versus principes. De vele beroepsregels van accountants geven wellicht de indruk dat iets op papier klopt, maar dat wil niet zeggen dat het deugt, vond NBA-voorzitter Marco van der Vegte. "Als iets niet goed voelt, gaat het vaak ook niet goed."

Peter Schimmel (forensisch accountant en partner Grant Thornton) ziet net als Natacha Harlequin dat de accountant in de rechtszaal status geniet als financieel deskundige. Probleem is dat accountants bij incidenten minder goed zijn in het communiceren naar het maatschappelijk verkeer. Schimmel werd door dagvoorzitter Diana Matroos ook bevraagd over de recente ophef rondom Privazorg en de rol van zijn kantoor. Hij hoopte vooral op snel intern onderzoek naar de kwestie.

Accountantskamer-voorzitter Michiel Werkhoven erkende dat accountants veel gedaan hebben om de kwaliteit te verbeteren en dat ze best trots op hun professie mogen zijn. Maar de kennis van de regels schiet nog wel eens te kort en ook kunnen accountants kritischer zijn op kleinere signalen dat er zaken misgaan. "Je gelooft te gauw de blauwe ogen van een cliënt die je denkt te kennen. Het is goed om meer op afstand te staan."

Dunne scheidslijn

Keynote spreker tijdens het relatie-event was oud-Enron-cfo Andrew Fastow, ooit gekozen tot Best CFO of the Year maar niet veel later gearresteerd en veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf, voor het bedenken van dubieuze financiële constructies. Energiereus Enron ging als gevolg daarvan in 2001 failliet en trok accountantskantoor Arthur Andersen in zijn val mee.

Tijdens zijn gevangenisstraf kwam Fastow tot inkeer en sinds zijn vrijlating geeft hij (onbezoldigd) lezingen om bestuurders en financials bewust te maken van de dunne scheidslijn tussen goed en fout. Eerder sprak de oud-Enron-cfo hierover tijdens de Dag van de Financial 2018 en dit voorjaar bij een bijeenkomst van de FIOD. Fastow toont daarbij steevast zowel zijn award voor beste cfo als zijn gevangenispas. Hij erkende dat hij eigenlijk "de laatste op deze wereld" is die advies over ethisch handelen mag geven. "It’s like inviting Donald Trump to give lessons on good manners."

Ook grote accountantsorganisaties nodigen Fastow inmiddels uit, vooral om zijn verhaal aan hun opdrachtgevers te vertellen. "U zegt dingen tegen onze klanten die onze auditors niet durven te zeggen", krijgt hij daarbij vaak terug. De oud-Enron-cfo sprak zijn zorg uit over de berichtgeving rondom de Amerikaanse beursgigant General Electric (GE), die in het nieuws is wegens mogelijke fraude. “Dat gaat KPMG in de VS veel geld kosten”, grapte Fastow.

Gidsland

De accountantssector is "zelfbewust aan het verbeteren" en durft daarbij "zichzelf pijn te doen", stelde NBA-voorzitter Van der Vegte tijdens de relatie-bijeenkomst. Hij erkende dat de sector nog niet klaar is met haar verbeterslag en dat er altijd fouten gemaakt zullen worden. Maar de verbeteringen zijn wel zichtbaar en het beroep heeft "de handschoen opgepakt" om te spreken over cultuur en gedrag. Daarom is de NBA ook gestart met een publiekscampagne voor het accountantsberoep. 

Nederland kan dankzij alle inspanningen internationaal voor het beroep een "gidsland" worden, wat de NBA-voorzitter betreft. Hij benadrukte ook het belang van samenwerking in de financiële keten. "De grens van het toelaatbare wordt altijd door alle partijen in de keten bepaald."