Nieuws 02 augustus 2019

NEMACC: 'Data-analyse werkt voor accountants'

Data-analyse draagt in grote mate bij aan een diepgaand begrip van een onderneming en haar activiteiten, processen en systemen, wat accountants helpt bij samenstellings- en controleopdrachten en het geven van advies.

Dat blijkt uit een literatuurstudie en twee praktijkstudies naar het gebruik van data-analyse door accountants werkzaam in het mkb. NEMACC concludeert onder meer dat de accountant "met data-analyse meer ziet en met meer scherpte, dat de discussies met klanten veel concreter worden op basis van feitelijke observaties, dat het koppelen van databronnen de bewijskracht versterkt, en dat data-analyse een initiële investering kost, die zich alleen terugverdient bij herhaling op dezelfde opdracht of bij vergelijkbare opdrachten. Schaalbaarheid kan worden gezocht bij klanten in dezelfde branche". De NBA heeft onder meer op basis van het onderzoek van NEMACC een brochure gepubliceerd die accountants helpt bij het introduceren van data-analyse in hun praktijk.

Praktijkstudies mkb

NEMACC onderzocht in de praktijkstudies twee reeds afgeronde opdrachten die "illustratief zijn voor klanten in het mkb". Het ging om een schildersbedrijf en een bedrijf dat de logistieke afhandeling verzorgt voor een groot aantal webshops. De eerste praktijkstudie betrof een grote samenstellingsopdracht, de tweede een controleopdracht. Bij deze ondernemingen zijn alle grootboek-, subgrootboek- en transactiebestanden opgevraagd. De praktijkstudies zijn uitgevoerd door bij deze opdrachten specifieke onderdelen opnieuw uit te voeren, waarbij zoveel mogelijk gebruik is gemaakt van data-analyse.

Kennis verkregen via traditionele werkzaamheden en kennis verkregen via data-analyse vullen elkaar volgens NEMACC goed aan. "Dit is van toepassing bij zowel samenstellings- als controleopdrachten, van eenvoudige tot complexe opdrachten. Een bepaalde mate van branchekennis en klantkennis is nodig om data goed te kunnen ‘lezen’ en interpreteren."

Risico-analyses

Data-analyse kan ook een belangrijke bijdrage leveren aan risicoanalyses. "Met data-analyse kan een (veel) beter inzicht in de activiteiten van de klant worden verkregen. En kan, daaruit volgend, ook een betere risicoanalyse gemaakt worden voor zowel de bedrijfsrisico's alsook de opdrachtgerelateerde risico's (zowel bij samenstellen als controleren). Dit hangt voornamelijk samen met het objectief kunnen kwantificeren van bepaalde risico's.

Daarbij kan data-analyse volgens NEMACC de natuurlijke adviesfunctie versterken, zowel in de identificatie als in de uitleg/onderbouwing van de adviespunten. "Het kunnen benoemen van het concrete aantal afwijkingen en het kunnen kwantificeren van een geleden schade vergroot de acceptatiegraad bij de cliënt."

Nuchterheid

Nuchterheid blijft volgens NEMACC wel geboden. "Met data-analyse kunnen niet alle afwijkingen worden gedetecteerd. Voor het vaststellen van afwijkingen zijn harde normen nodig. Niettemin kan data-analyse ook helpen bij de controle van subjectieve posten." NEMACC merkt ook op dat normen voor een data-analyse niet altijd van tevoren zijn te bepalen. "Soms komen uit een eerste ronde van sorteringen en totaliseringen indicaties of risico’s naar voren die de basis vormen voor een vervolganalyse."

• NBA-brochure 'Data-analyse werkt voor de mkb-accountant – een praktische hulp bij het opstarten'
• Verslag NEMACC-onderzoek (praktijkstudies)