Nieuws 03 juli 2019

ADR onderzoekt 'ongeschreven regels' binnen Belastingdienst

De Audit Dienst Rijk deed onderzoek naar ‘ongeschreven regels’ bij de Belastingdienst en het ‘kerndepartement’ van het ministerie van Financiën. Staatssecretaris Snel pleit voor meer aandacht voor cultuur en gedrag bij de vernieuwing van de Belastingdienst.

De staatssecretaris heeft een eerste voortgangsrapportage over het jaarplan van de Belastingdienst aan de Kamer gezonden. In de aanbiedingsbrief wordt voorgesteld om 'cultuur' als vierde pijler aan de aanpak 'Beheerst vernieuwen' voor de Belastingdienst toe te voegen. "Hiermee beoog ik binnen de Belastingdienst een open en veilig klimaat te creëren waar medewerkers in hun kracht gezet worden, zich veilig voelen en fouten kunnen worden gemaakt", aldus Snel. "Een klimaat waar fouten op het juiste niveau worden gemeld, nadrukkelijk van die fouten wordt geleerd, dilemma’s worden besproken en moreel leiderschap en rechtstatelijk handelen de mores zijn. En waarbij in de relatie met burgers en bedrijven oog is voor de menselijke maat."

In de Kamerbrief schrijft Snel dat ten aanzien de andere drie pijlers van het vernieuwingsplan - personeel, ICT en sturing en beheersing -  inmiddels de nodige stappen zijn gezet. Als onderdeel van de pijler 'sturing en beheersing' loopt bij de Belastingdienst sinds maart 2019 een omvangrijk leiderschaps- en cultuurprogramma, getiteld 'Wij zijn de Belastingdienst'. Daarin staan begrippen als openheid, resultaat, samenwerken en integriteit centraal.

Ongeschreven regels

In de brief komt een verkennend onderzoek van de Audit Dienst Rijk (ADR) aan de orde, naar de 'ongeschreven regels' van de managementcultuur van de Belastingdienst en het kerndepartement. Het onderzoeksrapport geeft verschillende adviezen om de cultuur te versterken.

De ADR identificeerde twaalf ongeschreven regels die een beeld geven van de samenwerking bij de Belastingdienst zelf, binnen het kerndepartement en onderling. Regels zoals 'Zorg dat je bewindspersonen niet in de problemen komen', 'Doe alleen waar je verantwoordelijk voor bent' en 'We lossen het zelf op'. De bestuursraad van Financiën herkent zich grotendeels in het beeld dat het onderzoek oplevert en denkt dat het rapport kan helpen bij cultuurtrajecten die al gestart zijn.

Incidenten

De Belastingdienst kwam in de afgelopen periode regelmatig negatief in het nieuws, onder meer door kostbare en mislukte ICT-projecten, fouten bij de toekenning van kinderopvangtoeslag, frauderende medewerkers en een te riante vertrekregeling die gaten in de bezetting opleverde.

Volgens de ADR is als gevolg van zulke incidenten binnen het ministerie "wantrouwen ontstaan richting de Belastingdienst". Daarbij speelt mee dat de Belastingdienst het kerndepartement over zulke zaken "niet altijd adequaat informeert". De dienst zelf klaagt op haar beurt dat het ministerie zich te veel met de gang van zaken bemoeit, aldus de ADR.

Eerste voortgangsrapportage Jaarplan 2019 Belastingdienst