Nieuws 25 oktober 2019

Reactie AFM op CTA: 'Andere taxatie van kwaliteitsprobleem'

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) zegt zich te herkennen in een deel van het interim-rapport van de Commissie Toekomst Accountancysector (CTA), maar vindt het aantal tekortkomingen bij controles "onacceptabel hoog". De AFM wil dat de CTA de oorzaken van het kwaliteitsprobleem verder onderzoekt en mogelijk aanvullende aanbevelingen doet om de kwaliteit "duurzaam te borgen".

De AFM is het eens met een aantal bevindingen van de commissie op het gebied van transparantie en de aandacht voor fraude, corruptie en continuïteit. Wat betreft kwaliteitsproblemen plaatst de toezichthouder echter een kanttekening bij het rapport. "De AFM maakt op onderdelen een andere taxatie van het kwaliteitsprobleem dan de commissie, wat betekent dat mogelijk aanvullende aanbevelingen wenselijk zijn om de kwaliteit van wettelijke controles duurzaam te borgen", aldus de toezichthouder.

Goede richting

De AFM publiceert vandaag haar reactie op het interim-rapport van de CTA en noemt het onderzoek en de aanbevelingen van de CTA "van groot belang en een stap in de goede richting". De AFM herkent zich in een aantal voorlopige bevindingen van de commissie. "Dat zijn onder meer de oproep tot meer transparantie over de kwaliteit van de controle en de oproep tot meer verantwoordelijkheid in de hele keten van: gecontroleerde onderneming, auditcommissie, algemene vergadering van aandeelhouders, accountant tot toezichthouder. Ook delen wij de geconstateerde noodzaak de reikwijdte van wettelijke controles beter te laten aansluiten bij wat belanghebbenden daarvan verwachten. Dit betekent meer aandacht voor fraude, corruptie en continuïteit."

Onacceptabel hoog

De AFM zegt echter op onderdelen "een andere taxatie" te maken van het kwaliteitsprobleem. "De beschikbare informatie over kwaliteit geeft een consistent beeld door de tijd heen, ook internationaal. Het aantal materiële tekortkomingen is, ondanks initiatieven tot kwaliteitsverbetering, nog onacceptabel hoog. Meer actuele datapunten dragen bij aan het begrijpen van het kwaliteitsprobleem, maar lossen het niet op. De AFM vindt het belangrijk de oorzaken van het kwaliteitsprobleem bij de analyse te betrekken."

Volgens de AFM heeft de CTA niet op de juiste wijze naar het kwaliteitsprobleem gekeken. Zo keert de AFM zich bijvoorbeeld tegen de kwaliteitsbeleving van gecontroleerde ondernemingen als een indicator van kwaliteit. "De AFM is van mening dat de kwaliteitsbeleving van gecontroleerde ondernemingen geen goede graadmeter is voor de kwaliteit van wettelijke controles, omdat een groot gedeelte van ondernemingen een hoge kwaliteit van wettelijke controles gelijkstelt aan het verkrijgen van een goedkeurende controleverklaring. Daarnaast geldt dat veel gecontroleerde ondernemingen niet voldoende in staat zijn de kwaliteit goed te beoordelen."

De AFM vindt ook de kwaliteitsbeleving van auditcommissieleden geen goede indicator van kwaliteit. "Deze beleving is in het door u gerefereerde onderzoek mogelijk gekleurd, omdat auditcommissieleden terughoudend kunnen zijn om zich naar buiten toe negatief uit te spreken over de kwaliteit van de uitgevoerde wettelijke controle. Auditcommissieleden hebben zelf een rol in de selectie en monitoring van de externe accountant en behartigen tevens de belangen van de onderneming. De AFM is van mening dat de kwaliteit enkel kan worden gevalideerd wanneer sprake is van voldoende onafhankelijkheid, capaciteit, eigen werkzaamheden en expertise in het beoordelen van de kwaliteit."

Ingrepen in structuur

De AFM deelt ook niet de mening van de CTA dat ingrijpen in de huidige structuur van de sector niet wenselijk is omdat er een gebrek aan ervaring is op dat vlak, en wil daarom dat de commissie goed kijkt naar de aanbevelingen die er in het Verenigd Koninkrijk zijn gedaan door de Competitions & Market Authority en de Kingman Review. "Daarom roept de AFM u op ook te kijken naar de conceptuele argumenten voor of tegen een bepaald verwacht effect op de kwaliteit van wettelijke controles van beleidsvoorstellen die raken aan de structuur van de sector en te onderzoeken of er manieren zijn om ervaring op te doen met de (op basis van deze argumenten) kansrijke voorstellen zonder dat dit gepaard gaat met grote risico's of kosten."

Ook wijst de AFM erop dat het verdienmodel en de combinatie van advies en controle verder onderzocht moet worden. "In het AFM rapport 'Kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector' zijn (empirische) wetenschappelijke bewijzen weergegeven voor een negatieve impact op de kwaliteit van wettelijke controles van onder meer het verdienmodel (“de gecontroleerde entiteit betaalt de controleur”) en de combinatie van advies en controle in één onderneming. Uw aanbevelingen haken slechts gedeeltelijk aan op deze twee kwetsbaarheden", aldus de AFM.

Toezicht

Het CTA-rapport is kritisch over de huidige inrichting van het toezicht. De huidige toezichtstructuur met de AFM, SRA en NBA als toezichthouders zou volgens de commissie moeten worden vervangen door één onafhankelijke toezichthouder. De AFM zegt het eens te zijn met de CTA dat de onafhankelijkheid en uniformiteit van het toezicht momenteel nog niet voldoende is geborgd. "Wij nemen graag deel aan een dialoog om te onderzoeken welke aanpassingen in de toezichtstructuur wenselijk en haalbaar zijn", aldus de AFM.

• Reactie AFM op interim-rapport CTA
• Interim-rapport CTA