Nieuws 16 mei 2018

Algemene Rekenkamer kritisch op verantwoording uitgaven

Op basis van de verantwoordingsstukken over 2017 is het lang niet altijd duidelijk of de burger waar krijgt voor zijn geld.

Dat stelt de Algemene Rekenkamer. Tegelijkertijd stelt de rekenkamer vast dat het Rijk wel goed presteert op het gebied van rechtmatigheid en dat de bedrijfsvoering, ondanks enkele soms ernstige tekortkomingen, ook steeds beter op orde is.

Volgens Arno Visser, president van de rekenkamer, zijn de effecten van het beleid vaak niet in beeld. "Ministers geven in hun jaarverslagen maar beperkt inzicht in de resultaten van het beleid. […] Hierdoor krijgen Kamerleden niet de informatie die zij nodig hebben om te kunnen beoordelen of belastinggeld goed besteed wordt voor burgers en bedrijven."

De vraag blijft zich volgens Visser dan ook opdringen of "de burger waar voor zijn geld krijgt". Visser noemde het niet van deze tijd dat de jaarverslagen van het Rijk hier geen antwoord op geven. "Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie- en communicatietijdperk leven", aldus Visser.

Voorbeelden

Visser noemt als voorbeeld hiervan dat de minister van SZW de Tweede Kamer niet meldt welke resultaten het UWV heeft behaald. In het jaarverslag staat alleen dat het UWV bijna 25 procent van de beschikbare 206 miljoen euro niet heeft benut. Dat dit komt doordat het UWV minder trajecten inkocht dan verwacht, is alleen in het jaarverslag van het UWV zelf te vinden.

Visser neemt ook het Rijksvastgoedbedrijf op de korrel. "In vier jaar tijd werden 83 panden verkocht, volgens de informatie aan het parlement met een positief resultaat van 102 miljoen euro. Onvermeld bleef echter dat de boekwaarde van de panden eerst met 100 miljoen euro naar beneden werd gebracht."

Een derde voorbeeld zijn de resultaten die acht landelijke maatregelen uit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) opleverden. Onderzoek van de rekenkamer wijst uit dat de maatregelen de uitstoot van schadelijke uitlaatgassen met 2 procent hebben verminderd. Dat leverde een gezondheidswinst van 0,01 procent op, een resultaat dat volgens de rekenkamer ook met minder geld had kunnen worden behaald.

ICT-beveiliging

De Algemene Rekenkamer constateert ook dat van elf ministeries alleen Algemene Zaken en Sociale Zaken en Werkgelegenheid de ICT op orde hebben. Ook bij de Tweede Kamer en DUO, de organisatie die onderwijswetten en -regelingen uitvoert, was de ICT-beveiliging onvoldoende op orde.

De Algemene Rekenkamer constateerde zelfs een ernstige onvolkomenheid bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN), met risico van inbraak en ontvreemding en manipulatie van informatie. "Door tussenkomst van de Algemene Rekenkamer heeft de minister van BZK afgelopen maand een plan opgesteld en direct maatregelen genomen die deze risico’s op korte termijn zouden moeten indammen. Een aantal urgente maatregelen is al begin mei afgerond."

Subsidiebeheer VWS

Ook bij het ministerie van VWS constateert de Rekenkamer ernstige tekortkomingen bij de verlening van subsidies. Met die subsidies was in 2017 in totaal 1,36 miljard euro gemoeid. De rekenkamer vindt het ernstig dat er onvoldoende verbetering is bereikt bij de aanpak om misbruik en oneigenlijk gebruik van subsidies tegen te gaan. "Daarnaast moet het ministerie subsidieregelingen en subsidies aan projecten of instellingen toetsen aan de regels die moeten voorkomen dat er staatssteun wordt gegeven. Daar heeft het ministerie in 2017 wel aan gewerkt, maar uiteindelijk was dit maar voor de helft van alle regelingen en één op de tien projectsubsidies gedaan - en dan niet altijd correct", aldus de rekenkamer.

Verbetering

Over de hele linie en over de lange termijn gezien, daalt het aantal onvolkomenheden in de bedrijfsvoering. Tussen 2000 en 2015 telde de Algemene Rekenkamer gemiddeld circa 65 onvolkomenheden per jaar. De afgelopen drie jaar bleef het aantal onder de veertig per jaar. Dit jaar waren het er 35. De rechtmatigheid van de uitgaven van het Rijk was afgelopen jaar onverminderd hoog, 99,5 procent. De Algemene Rekenkamer geeft voor de Rijksrekening 2017 dan ook een verklaring van goedkeuring.

• Rapport Algemene Rekenkamer 'Staat van de rijksverantwoording 2017'