Nieuws 12 april 2018

Wet Bibob uitgebreid

Gemeenten, provincies en het Rijk krijgen ruimere mogelijkheden om te voorkomen dat criminelen of hun stromannen dienstverlening door de overheid misbruiken om strafbare feiten te plegen. Om hun informatiepositie te versterken, mogen overheden meer eigen onderzoek doen, bijvoorbeeld voorafgaand aan een beslissing op een aanvraag voor een vergunning, subsidie of over een aanbesteding.

Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en minister Dekker (Rechtsbescherming) willen daarvoor de Wet Bibob (bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur) uitbreiden. Met deze wet kunnen overheden de achtergrond van een (rechts)persoon onderzoeken bij het verlenen van vergunningen en subsidies, bij vastgoedtransacties, of bij het gunnen van een overheidsopdracht.

Zakelijke omgeving

Nieuw is dat overheden justitiële gegevens kunnen opvragen bij hun onderzoek naar de zakelijke omgeving van een bedrijf of persoon. Dat gaat over degene die - bijvoorbeeld - de aanvrager van een vergunning veel geld leent. Maar het kan ook een beheerder, bestuurder of aandeelhouder zijn, die vermeld staat op de aanvraag van een subsidie. Nu mogen overheden alleen justitiële gegevens gebruiken over de aanvrager zelf en niet van zijn zakelijke relaties.

Deze verruiming moet zorgen voor een sterkere informatiepositie van overheden. Er kan namelijk sprake zijn van een zogeheten stroman-constructie, of een poging van een financier om crimineel geld wit te wassen.

Ook wordt Bibob-onderzoek straks mogelijk bij alle overheidsopdrachten. Nu is dit nog beperkt tot de sectoren bouw, ICT en milieu. Reden hiervoor was dat vooral deze sectoren kwetsbaar waren voor criminaliteit vanwege overheidsopdrachten met een aanzienlijke maatschappelijke of economische waarde. Maar volgens het kabinet beperken deze risico's zich niet langer tot enkele sectoren. De behoefte om misbruik van overheidsopdrachten te voorkomen, bestaat bijvoorbeeld ook bij het personenvervoer en de zorg.

Verder wordt Bibob-onderzoek - net als bij vastgoedtransacties – in sommige gevallen mogelijk bij de overdracht van erfpacht.

Landelijk Bureau Bibob

Naast eigen onderzoek kunnen overheden ook een beroep doen op het Landelijk Bureau Bibob (LBB), onderdeel van de Dienst Justis van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Op verzoek bekijkt dit bureau of er ernstig gevaar bestaat dat een vergunning, subsidie, vastgoedtransactie of overheidsopdracht misbruikt zal worden voor criminele activiteiten. Op grond van dit advies kunnen overheden  weigeren met de aanvrager in zee te gaan. In 2016 heeft het LBB bijna driehonderd adviesaanvragen behandeld.