Nieuws 21 november 2018

Accountantsdag: live verslag (video & blog)

Niet aanwezig op de Accountantsdag maar toch even de sfeer proeven of meekijken tijdens een sessie? Bekijk op Accountant.nl de livestream of volg de liveblog.

Livestream

» Of kijk de livestream op YouTube

Liveblog

17:35

Afsluiting van het dagprogramma door Rens de Jong en Robert Doornbos samen. Tijd voor de borrel, aldus De Jong. "Ik hoop dat u enige handvatten heeft gekregen wat u allemaal met data kunt doen", besluit hij.

17:33

Pakt Max Verstappen volgend jaar de titel? Dat is 'een scenario', meent een derde van de zaal. Ook een derde gelooft er wel in. Robert Doornbos, oud Formule 1-coureur en tegenwoordig onder andere commentator bij Ziggo Sport, wil graag iets van de magie van de F1 overbrengen. Met een stevig filmpje laat hij de zaal iets ervaren van de racewereld. Hij heeft zijn vroegere F1-stuur bij zich, waarop je zo'n zeventig functies moet bedienen en dus blind moet kunnen multitasken. Hij vertelt over de beleving van het F1-rijden, de g-krachten op je nek, de magie van neerwaartse druk en hoe Gordon in een tweezitter F1-demoauto nog harder gilde dan de motor zelf. Ook Max Verstappen doet aan scenariodenken, hij kan tijdens de race in overleg met zijn team besluiten nemen over het verloop van de race. Het is daadwerkelijk een teamsport, aldus Doornbos. Tijdens de race zitten er honderd techneuten in de fabriek alleen maar data te analyseren. De Formule 1 innoveert bizar snel, stelt hij. De engineers en monteurs zijn de besten die er zijn. Dat wordt bijvoorbeeld zichtbaar tijdens de razendsnelle bandenwissels. Of Verstappen kampioen wordt hangt ook grotendeels samen met het materiaal, de coureur is maar voor 20 procent bepalend. Maar de klasse van Max is enorm, wat zichtbaar werd tijdens de regenrace van Brazilië in 2016.

17:07

Hendrik Jan ten Have, partner van Standard Investment noemt 'pre-mortem' zelf 'investment committee'. Ook daarin wordt bekeken wat er allemaal mis kan gaan bij fusies en overnames. Zijn bedrijf heeft gekeken naar een mogelijke overname van Travelbird. Een heel leuk bedrijf maar gezien de smalle marges in de reissector niet verantwoord om dat te doen, aldus Ten Have. Samen met de zaal wordt een fictief 'pre mortem'-scenario getest, via het Buzzmastersysteem. 'Hoe gaat een metaalbedrijf uit IJsselstein binnen twee jaar kapot?', is de vraag aan de zaal. Het publiek benoemt een reeks van factoren, van Chinese invloed, afpersing, kwaliteitsproblemen en president Trump. Maar blinde vlekken zoals rechtszaken en corruptie worden vaak gemist. Ook accountants kunnen bij deze processen een rol spelen. "Als ze echt een onafhankelijk oordeel willen geven moeten ze ook een statement over de continuïteit willen geven", meent Kocken. Ten Have ziet dat anders.

16:49

Professor risk management aan de VU Theo Kocken spreekt over scenariodenken, ook wel omschreven als 'hersenverruimende gymnastiek voor exact denkende mensen'. Belangrijk is diversiteit in de inzet van modellen om risico's tijdig te signaleren, meent Kocken. "Scenariodenken maakt je adaptiever en zorgt dat je de grootste risico's kunt beperken." Een effectieve vorm is 'pre-mortem', waarbij bijvoorbeeld gevraagd wordt 'wat als we over twee jaar failliet zijn?', zodat je factoren in beeld brengt die kunnen misgaan. "Jezelf dooddenken" zeggen sommigen, maar risico's zoals een cultuurmismatch, personeelsverloop, gedwongen opsplitsing of rechtzaken worden dan wel benoemd. De bekende 'confirmation bias' wordt daarmee gecompenseerd.

16:32

In de zaal zit 54 procent realisten en 40 procent optimisten, aldus Buzzmaster. Markt en personeel zijn vooral bepalend voor de meerjarenstrategie van de eigen organisatie, meent de zaal. Ook 'ontwikkelingen' scoort goed, blijkt uit de wordcloud.

13:20

Vandaag zijn er zo'n 1600 accountants in de RAI. Tijdens de lunchpauze kruipen diverse daarvan achter de racesimulator in de NBA-stand, om zich eventjes Max Verstappen te voelen. De simulator is een idee van oud-Formule 1-coureur Robert Doornbos, die optreedt tijdens het plenaire slot van de dag. De livestream gaat tijdens de deelsessies door, de liveblog wordt hervat bij het plenaire slot van de Accountantsdag. Over de drie deelsessies wordt na afloop van de dag ook verslag gedaan op Accountant.nl.

12:22

Laatste spreker van het plenaire ochtendprogramma is prof.mr. Pieter van Vollenhoven, voorzitter van de Stichting Maatschappij en Veiligheid. Na de strenge boodschap van de AFM begint hij met "Goed u allen te zien, gezellig". Als het er om gaat de onderste steen boven te krijgen, kennen we gelukkig onafhankelijk onderzoek. "Want van de direct betrokkenen bij incidenten moet je het niet hebben." Bij zijn onderzoeken moet hij die betrokkenen garanties kunnen geven. Zijn rapport mag bijvoorbeeld niet als basis dienen voor strafrechtelijke vervolging. Inspecties zijn als toezichthouder zelf te zeer betrokken bij het reilen en zeilen van een sector en bij de regelgeving. Het kostte uiteindelijk 22 jaar voordat de Onderzoeksraad voor de Veiligheid werd ingesteld. "De aanhouder wint", aldus Van Vollenhoven, die een inkijkje geeft in het traject tot aan de totstandkoming van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Zonder rampen had de Tweede Kamer een en ander niet gesteund. Alle betrokken ministers waren altijd tegen. "Als je de waarheid wilt achterhalen, heb je wettelijke bevoegdheden nodig. En dat moet gescheiden zijn van het strafrecht." Met zijn stichting heeft hij daarom een kaderwet voor onafhankelijk onderzoek geschreven. Van Vollenhoven verwijst naar de witwasaffaire bij ING. Dat had bij de accountants niet zes jaar lang mogen passeren. "Mijn grootste veiligheidszorg is het gesjoemel met de regels. Ik hoop dat ik op u kan rekenen om dat gesjoemel te bestrijden."

11:55

Accountants moeten anticiperen op nieuwe technologische ontwikkelingen. De AFM kijkt daarbij of accountants begrip hebben van de techniek. U wordt geacht een oordeel te geven over de betrouwbaarheid. En u moet kunnen uitleggen hoe u tot uw oordeel bent gekomen, aldus Van Vroonhoven. De AFM zorgt dat ze zelf weet waar het over gaat, neemt veel nieuwe mensen aan zoals dataspecialisten en gedragswetenschappers. Er zitten kwetsbaarheden in de structuur van de accountancy. De AFM heeft daarom verkennend onderzoek gedaan naar structuurmodellen in het beroep. Doelstelling is niet om te zeggen 'dat is goed en dit is slecht'. Maar wel om bij te dragen aan gefundeerd onderzoek. De AFM is daarom ook blij met de nieuwe Commissie Toekomst Accountancy, die door het ministerie van Financiën is ingesteld en levert daarvoor graag input. "Ik roep u op om de deuren te openen, gebruik de spiegel van de samenleving."

11:44

Omdat Merel van Vroonhoven, voorzitter van de AFM, krap in haar tijd zit, is er geen tijd voor vragen aan de vorige spreker: "Als toezichthouder krijg je overal de schuld van". Met een verwijzing naar de totstandkoming van de Noord-Zuidlijn refereert ze aan het belang van vertrouwen. "U heeft een hele mooie maar ook zware taak. Je rug rechthouden is niet eenvoudig, dat weten wij als toezichthouder als geen ander." Net als bij een huis moet je kijken naar het fundament van het accountantsberoep, zo stelt Van Vroonhoven. Er zijn veel verbeteringen doorgevoerd, maar over de totale linie gaat het te langzaam. Veranderingen zijn onvoldoende verankerd in de cultuur van accountantsorganisaties. Ze moeten meer leren van fouten. De samenleving vraagt om tempo, maar de sector heeft veranderingen te lang geprobeerd tegen te houden. "Ga niet langer strijden tegen de ontwikkelingen."

11:31

Edo Roos Lindgreen, hoogleraar data science aan de UvA, bedankt allereerst Hans Verkruijsse, die in het FD van gisteren stelde dat accountantsopleidingen te weinig aandacht geven aan automatisering. "Kom eens bij ons kijken." Hij schetst de wereld van toen en "de oceaan aan data en rekenkracht" die we nu gebruiken. De IAASB spreekt in statements over de "science and art" van data analytics, dat refereert aan creativiteit die van de accountant wordt gevraagd. In ons werk werken we vooral met interne, gestructureerde data. Maar dat is "minder dan een zandkorrel" in het geheel van data, aldus Roos Lindgreen. Iedereen is nu aan de slag met data, maar accountants blijven daarin achter, zo blijkt uit onderzoek. Zo wordt big data nog nauwelijks gebruikt door auditors. "Onze beroepsgroep bestaat uit mensen met een lage affiniteit met technologie." Waarom is dat? Het is een misverstand om te denken dat het niet zou mogen van de AFM, want die omarmt het juist, stelt hij. "Investeer in uw eigen kennis."

11:13

Rens de Jong gaat in gesprek met Marcel Jongmans, cfo van Flow Traders. Hij geeft uitleg over zijn business. "Wij geven de hele dag prijzen op basis van data." Over het platform van Flow Traders komen "meer dan tientallen miljarden" aan handel voorbij. Per dag worden er zo'n tweehonderd miljoen orders verwerkt. Fouten kunnen heel kostbaar zijn. "Risk management is een enorm belangrijk deel van ons DNA", stelt Jongmans, "we hebben een hele laag van controles". De cultuur binnen Flow Traders is heel direct, dat past bij het karakter van het bedrijf. Met nu 450 medewerkers komt er iets meer structuur in het bedrijf. "Accountants kunnen leren van de risk approach van ons bedrijf", aldus Jongmans.

10:57

Als je wilt overleven, moet je de focus leggen op 'the day after tomorrow', stelt Peter Hinssen. Maar in traditionele organisaties is daar vaak maar 1 procent van de mensen mee bezig en die strijden vooral tegen de bureaucraten in hun organisatie. In een audit committee zitten vooral mensen die graag binnen de lijntjes kleuren. "Maar we hebben mensen nodig die ook buiten de lijnen willen kleuren." We moeten willen falen en opnieuw proberen.

10:48

Tweede spreker is Peter Hinssen, die ingaat op het thema van de Accountantsdag: technologie en datastromen. Hij schetst de actuele positieve en negatieve ontwikkelingen in de techniek. "We zitten in een evolutie die steeds sneller gaat", aldus Hinssen. Er zijn kinderen die op hun wensenlijstje voor Kerst alleen een url van een Amazonpagina vermelden. Traditionele bedrijven zoals Wallmart hebben last van nieuwe spelers en experimenteren nu met robottechnologie om efficienter te werken. Als consumenten voeden wij gretig de grote platforms als Google, Amazon, Facebook. "Feeding the beast", stelt Hinssen. In China gaan alle betalingen via mobiel, met een creditcard betalen is daar alsof je hier in de Albert Heijn wilt afrekenen met een geit of een kameel. "Data is de nieuwe olie." Vertrouwen speelt daarbij een grote rol.

10:30

Rens de Jong gaat in gesprek met minister Hoekstra, na diens toespraak. De veranderingen in de sector gaan te langzaam, benadrukt de minister. Met name de structuur- en verdienmodellen bij grotere accountantskantoren vragen om aandacht. Hoekstra begrijpt "dat er brood op de plank moet komen, maar daardoor mag het publieke belang niet het onderspit delven". De nieuwe commissie moet zich op dergelijke zaken richten. Hoekstra erkent de complicaties, want veel organisaties werken in een internationale omgeving. Maar het moet, want "er zijn te veel controles waar zaken nog niet goed gaan", stelt Hoekstra.

10:25

Minister Wopke Hoekstra opent de dag als eerste spreker. "Uw handtekening is uw verdienmodel en daar moet u zorgvuldig mee omgaan", aldus de minister. Hij heeft waardering voor de genomen verbetermaatregelen van de sector, maar er is meer nodig om het vertrouwen te herstellen. Vier jaar is lang, voor sommigen is het zelfs een 'ondragelijke' lange periode voor een kabinet. De accountantssector krijgt niet nogmaals vier jaar de tijd. Daarom komt er een onafhankelijke commissie die de structuur- en verdienmodellen in het beroep gaat onderzoeken. De benoeming van de commissievoorzitter is nu gaande. "Ik hoop dat de sector ondertussen niet stilzit", aldus Hoekstra. "De samenleving mag verwachten dat uw handtekening staat voor vertrouwen." Hij heeft ook een verzoek aan de sector om zaken die niet goed gaan actief bij het ministerie te melden "en niet als het kalf al verdronken is. Wees kritisch op gedrag en cultuur op de werkvloer."

10:17

Dagvoorzitter Rens de Jong opent de 101e Accountantsdag. Ook hij voelt inmiddels dat "als je eenmaal in de accountancy werkt, je er niet zomaar uitkomt". De dag start met een gesprek met NBA-voorzitter Marco van der Vegte over actuele ontwikkelingen rondom het beroep en de beroepsorganisatie: de Vernieuwingsagenda, een aangescherpte Veranderagenda, het fraudedebat. Accountants zijn van nature wat gesloten, maar "de oester opent zich langzaam".