Nieuws 15 september 2017

KPMG en McKinsey doelwit in Zuid-Afrikaans corruptieschandaal

KPMG en adviesbureau McKinsey dreigen te worden meegesleurd in het corruptieschandaal rond de Indiase zakenfamilie Gupta, die nauwe banden heeft met de Zuid-Afrikaanse president Zuma en diens zoon Duduzane. KPMG International grijpt hard in.

Dat meldt NRC vandaag. De Gupta-familie wordt ervan beschuldigd hun goede contacten met de Zuma's te hebben gebruikt voor het binnenhalen van contracten, en konden zelfs meebeslissen over benoemingen of ontslag van bewindslieden. Duduzane Zuma werkt voor Oakbay, het bedrijf van de Gupta's. Oakbay huurde het grootste Britse pr-bureau Bell Pottinger in om het imago te beschermen. 

Bell Pottinger startte via mediabedrijven van de Gupta's voor 100.000 euro per maand een campagne tegen de witte dominantie over de Zuid-Afrikaanse economie. Na klachten van oppositiepartij Democratische Alliantie bij de Britse brancheorganisatie van pr-bureaus PRCA, schorste die organisatie Bell Pottinger voor vijf jaar. De ceo trad daarop af en grote klanten liepen weg. Een poging het bedrijf te verkopen mislukte en recent werd het faillissement bekendgemaakt. BDO, dat als curator optreedt, meldt dat de cliënten van Bell Pottinger worden overgedragen aan andere bureaus.

Pijlen

Nu richten anticorruptiestrijders in Zuid-Afrika hun pijlen op KPMG en McKinsey. KPMG zou werken voor minstens 36 bedrijven en organisaties die zijn gelinkt aan de familie Gupta. McKinsey adviseerde Trillian Capital Partners, dat ook in handen is van de Gupta's. Trillian en McKinsey zouden samen meer dan 100 miljoen euro hebben afgetroggeld van staatselektriciteitsbedrijf Eskom voor 'advies'.

McKinsey is inmiddels gestopt met zijn werk voor Eskom en is een intern onderzoek gestart. Ook KPMG doet intern onderzoek. Maar actiegroepen en de Democratische Alliantie vinden dat niet voldoende. Actiegroep Save SA roept bedrijven nu op hun banden met KPMG te verbreken en zegt dat het kantoor het risico loopt "de Bell Pottinger onder de accountantskantoren" te worden.

KPMG International grijpt in

KPMG International heeft naar aanleiding van de beschuldigingen aan het adres van het Zuid-Afrikaanse kantoor over de dienstverlening aan de familie Gupta en een gebrekkig rapport voor de Zuid-Afrikaanse belastingdienst, resultaten van intern onderzoek naar mogelijke onregelmatigheden naar buiten gebracht.

In een uitgebreide verklaring op de site van KPMG Zuid-Afrika staat dat, hoewel het onderzoek geen bewijs van illegale activiteiten of corruptie door KPMG-partners of -medewerkers heeft opgeleverd, "this investigation did find work that fell considerably short of KPMG's standards".

Ceo en partners weggestuurd

De ceo van KPMG Zuid-Afrika, Trevor Hoole, is afgetreden en vervangen door Nhlamu Dlomu, hiervoor head for people and change van het kantoor. In het nieuwe managementteam dat zij gaat samenstellen zal ook Andrew Cranston van het KPMG International-netwerk zitting nemen als interim-chief operating officer. Een andere partner van het internationale netwerk zal worden benoemd als interim risk management partner.

Daarnaast is een aantal partners de laan uitgestuurd en zal KPMG Zuid-Afrika discplinaire stappen ondernemen tegen de lead partner bij de controles van de niet-beursgenoteerde bedrijven van de Gupta-familie.

Diskrediet

Het gewraakte rapport voor de belastingdienst werd gebruikt om voormalig minister van Financiën Pravin Gordhan, een criticaster van de Gupta-familie, in diskrediet te brengen. Volgens KPMG waren de conclusies in het rapport onduidelijk en voldeed het rapport niet aan de kwaliteitseisen van het kantoor. Gordhan werd eerder dit jaar door president Zuma ontslagen. 

Bij de controle van de Gupta-bedrijven heeft KPMG geen bewijzen gevonden voor onethisch gedrag, maar "the investigation established that management of many Gupta entities responded misleadingly and inadequately to audit teams' enquiries about the nature of related party relationships and the commercial substance of significant unusual transactions".

KPMG stopte in maart 2016 met de werkzaamheden voor deze bedrijven, maar had dat eigenlijk al eerder moeten doen, aldus de verklaring. Ook betreurt KPMG de aanwezigheid van vier partners bij een Gupta-trouwerij in 2013. In het onderzoek zijn geen aanwijzingen gevonden dat KPMG heeft meegewerkt aan belastingontduiking of corruptie.

Donatie

KPMG zal de 23 miljoen Rand die het kantoor voor het rapport in rekening bracht terugstorten. Daarnaast zal het kantoor 40 miljoen Rand doneren aan onderwijs en organisaties die strijden tegen corruptie. Dat bedrag is gebaseerd op de kosten die het kantoor in rekening bracht voor de controle van de Gupta-bedrijven sinds de start daarvan in 2002.