Nieuws 29 mei 2017

'Oordeel auditors vaak onvoldoende onderbouwd'

Tweederde van de oordelen van auditors is onvoldoende onderbouwd. De oorzaak ligt vaak bij de cultuur van de organisatie. Meer transparantie zou goed zijn. Dat betekent soms ook ‘naming & shaming’.

Dat concludeert Therese Grohnert in haar proefschrift 'Judge/fail/learn. Enabling auditors to make high-quality judgements by designing effective learning environments', waarmee ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Maastricht.

Grohnert onderzocht ruim vierhonderd oordelen, van 252 verschillende auditors. Slechts één derde daarvan bleek voldoende onderbouwd. "Eerder onderzoek toont aan dat incentives, dus straffen en belonen, nauwelijks van invloed zijn. Een andere mogelijke oorzaak zou motivatiegebrek kunnen zijn. Met andere woorden: kunnen ze het, maar doen ze het niet? Ook dat is niet het geval, blijkt uit eerder onderzoek." De oorzaak schuilt dus vooral in gebrek aan kennis, meent Grohnert: "Zonder voldoende kennis weten auditors onvoldoende waar ze op moeten letten bij het opvragen van informatie en bewijsmateriaal. En dat is feitelijk positief nieuws, want alles is te leren."

Hiërarchie

Grohnert onderzocht de verschillende niveaus in teams van accountants. Volgens haar hebben juniors door een gebrek aan ervaring de neiging erg veel informatie op te vragen, maar is hun oordelingsvermogen nog niet zo goed ontwikkeld. Bij seniors is dat beter in balans, terwijl partners juist weer te veel vertrouwen op hun ervaring en daardoor te weinig informatie opvragen. Bij de seniors is het probleem echter weer dat ze te weinig bespreken met anderen, mogelijk doordat zij het te druk hebben met input van alle kanten. Volgens Grohnert zijn de teams daardoor op alle niveaus kwetsbaar.

Grohnert schrijft dat uit al haar onderzoek blijkt dat "niet de hoeveelheid ervaring bepalend is voor het oordelingsvermogen, maar de mate waarin accountants leren van hun ervaring. Accountants die waardevolle feedback krijgen, werken in een ondersteunende omgeving waarin leren wordt gestimuleerd, en training krijgen waarin zij hun eigen werkhouding kritisch bekijken, oordelen beter onderbouwd en nauwkeuriger, vragen om hulp wanneer zij een fout maken en zijn minder overmoedig".

Efficiencydruk

Bij veel kantoren lukt het echter niet om het bedrijfsklimaat te optimaliseren. Grohnert wijt dit aan efficiencydruk en strikt hiërarchische verhoudingen. Grohnert legde de resultaten voor aan de betrokken accountantskantoren. Haar advies wordt positief ontvangen door de betrokken kantoren. "De wil om te veranderen, te verbeteren is groot", aldus Grohnert in een interview in NRC. "Het leidt tot veel uitnodigingen van kantoren en instanties om te komen vertellen over het onderzoek en tot het houden van workshops."

• Proefschrift Therese Grohnert: 'Judge/fail/learn. Enabling auditors to make high-quality judgements by designing effective learning environments'