Nieuws 13 april 2017

Jaarverslag AFM: verbetering kwaliteit accountants kost tijd

In de eerste helft van 2017 rapporteert de Autoriteit Financiële Markten (AFM) opnieuw over de controlekwaliteit bij de vier grootste accountantsorganisaties. Ook publiceert de toezichthouder uitkomsten van onderzoek naar de implementatie en borging van verbetermaatregelen bij oob-accountantsorganisaties. In 2018 moeten de maatregelen van de NBA en aanbevelingen van de AFM door oob-accountantsorganisaties zijn ingevoerd. Dat schrijft de AFM in haar jaarverslag over 2016.

“De accountancysector dient nog hard te werken aan het herstel van gerechtvaardigd vertrouwen in het oordeel van de accountants zoals opgenomen in de accountantsverklaring”, stelt de toezichthouder in het jaarverslag. Streven van de AFM is dat van de wettelijke controles door oob-accountantsorganisaties binnen drie tot vijf jaar “slechts een beperkt aantal van onvoldoende kwaliteit” is.

De toezichthouder stelt wel vast dat de oob-accountantsorganisaties investeren in de kwaliteit van wettelijke controles. “Dit blijkt uit toename van interne kwaliteitsreviewprogramma’s, trainingen van medewerkers, optimalisatie van de cliëntportefeuilles per externe accountant en het aanpassen van de beoordeling en beloningscriteria met een toenemend gewicht van kwaliteit als maatstaf.”

Rood

In 2016 kregen de vier grootste accountantskantoren boetes van de AFM omdat zij tekort schoten bij de controle van jaarrekeningen. PwC en EY hebben daartegen bezwaar aangetekend.

De NBA en SRA hebben in de verslagperiode 23 accountantsorganisaties ‘ter opvolging’ overgedragen aan de AFM. De AFM omschrijft deze kantoren, die bij toetsing door NBA en SRA voor de tweede keer als onvoldoende zijn gekwalificeerd, als ‘rode niet-oob-kantoren’.

In 2016 heeft de AFM met 19 accountantsorganisaties toezichtgesprekken gevoerd. Bij vier accountantsorganisaties doet de AFM dit jaar onderzoek. Ook is aan vier (andere) accountantsorganisaties een versnelde toetsing door SRA of NBA aangekondigd. Eén accountantsorganisatie heeft na aankondiging van een gesprek bij de AFM gevraagd om de vergunning in te trekken, een tweede doet dit na afronding van de wettelijke controles over boekjaar 2015. “De overige niet oob-accountantsorganisaties met een onvoldoende uitkomst van de kwaliteitstoetsingen zullen met handhaving te maken kunnen krijgen indien ze niet op korte termijn verbeteringen laten zien”, aldus de AFM.

In 2016 is door de AFM ook opvolging gegeven aan het themaonderzoek ‘Verkenning corruptie’ bij de big four. “Bij enkele partijen zien wij effect doordat zij meer aandacht besteden aan corruptierisico’s. Toch kan de bewustwording in de branche verder worden verbeterd.”

Technologische ontwikkeling

Vanuit het International Forum of Independent Audit Regulators (IFIAR), het mondiale samenwerkingsverband van toezichthouders waarin de AFM participeert, is met de zes grootste accountantsorganisaties ter wereld afgesproken “dat de komende vier jaar wordt toegewerkt naar een vermindering van tenminste 25 procent van het aantal wettelijke controles met bevindingen”.

AFM-bestuurder Gerben Everts is voorzitter van de internationale Monitoring Group, die toeziet op de totstandkoming van de wereldwijde beroepsstandaarden voor accountants. In de toekomst moet er bij de ontwikkeling van die standaarden “meer aandacht zijn voor checks and balances in het proces en meer invloed zijn van andere stakeholders dan alleen de accountantsorganisaties”.

De toezichthouder constateert verder dat de accountantssector verandert door technologische ontwikkelingen rondom data-analytics, data-enabled auditing, big data en blockchain technologieën. “Deze ontwikkelingen hebben impact op het werk van de accountants en daarmee dus ook op ons toezicht.”

Om innovatie te stimuleren heeft de AFM in het afgelopen jaar samen met DNB een ‘InnovatieHub’ opgericht. Ook is geïnvesteerd in technologie en nieuwe toezichtmethodieken op basis van gedragswetenschappen. In 2016 heeft de AFM in totaal (over alle sectoren waar toezicht wordt gehouden) 750 maatregelen getroffen en €8,5 miljoen aan boetes opgelegd.

» AFM-jaarverslag 2016 ‘Scherp toezicht in een veranderend speelveld’