Nieuws 08 november 2017

Grote zorgen in Kamer over belastingdeals

De Tweede Kamer maakt zich grote zorgen over de jongste onthullingen over afspraken tussen de Belastingdienst en multinationals. Kamerleden vragen zich ook af hoe de fiscus zo in de fout kon gaan met een deal met het concern Procter & Gamble.

Een brede meerderheid, ook de coalitie, wil zo snel mogelijk een debat met verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel (Financiën). Het verzoek kwam van Tom van der Lee van GroenLinks, die reageerde op de berichtgeving over de zogenoemde Paradise Papers.

Het gaat hier om gegevens waaruit onder meer blijkt dat Procter & Gamble over miljoenen dollars geen belasting hoefde te betalen. Een belastinginspecteur handelde in zijn eentje, wat niet had gemogen, erkende de fiscus al.

“Nu komt er voor het eerst zo’n belastingafspraak boven tafel en blijkt die aan alle kanten te rammelen'', aldus Van der Lee. “Opnieuw voelt iedere belastingbetaler zich zwaar bekocht. Iemand die bij het aanvragen van een toeslag een kleine vergissing maakt krijgt te maken met een opeenstapeling van boetes. Met multinationals lijkt de Belastingdienst veel soepeler om te gaan: zij krijgen deals die hen miljoenen aan belastingvoordelen opleveren.”

Van der Lee wil dat de Belastingdienst alle vertrouwelijke belastingafspraken met grote bedrijven naloopt om te controleren of deze aan de voorwaarden voldoen. De deal met Proctor & Gamble zou moeten worden ingetrokken.

Kamerleden zijn ook boos dat de staatssecretaris de Kamer nog niet heeft geïnformeerd over de fout bij de Belastingdienst. PvdA'er Henk Nijboer noemde dat ernstig.

'Wereldwijde belastingafspraak niet haalbaar'

Uit de Panama Papers en Paradise Papers blijkt dat belastingontwijking relatief gemakkelijk is; wereldwijde belastingafspraken zouden dat kunnen tegengaan. Maar volgens promotieonderzoek van jurist Dirk Broekhuijsen aan de Universiteit Leiden is een internationaal belastingverdrag voorlopig niet haalbaar.

Momenteel zijn belastingafspraken overeenkomsten tussen twee landen. Met elk land heeft Nederland een andere belastingafspraak. Door slim gebruik te maken van de verschillen tussen nationale belastingsystemen en de honderden losse afspraken tussen individuele landen betalen sommige bedrijven vaak weinig tot geen belasting. Volgens Broekhuijsen lopen alleen al de EU-landen hierdoor jaarlijks zo'n 50 tot 70 miljard euro aan belastinginkomsten mis.

Een belastingafspraak tussen meerdere landen zou belastingontwijking kunnen voorkomen, maar dat is volgens de onderzoeker lastig. Dergelijke belastingafspraken zullen duidelijke winnaars en verliezers opleveren. Veel landen zullen door de afspraak minder belasting kunnen ophalen. Andere landen zullen misschien meer belasting innen, maar zien hun vestigingsklimaat voor multinationals verslechteren.

Broekhuijsen verwacht op korte termijn dan ook geen internationaal groot verdrag. Wat de internationale gemeenschap volgens hem wel kan doen is procesafspraken maken zoals dat gebeurde tijdens de klimaatconferentie in Parijs. Daar spraken wereldleiders met elkaar af dat de aarde maximaal 1,5 graden mag opwarmen. Dergelijke afspraken kunnen uiteindelijk zorgen voor concrete maatregelen.

Een eerste stap in de goede richting is volgens Broekhuijsen het zogeheten multilaterale instrument dat de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) eind 2016 in werking stelde. “Het is de eerste belastingafspraak tussen meerdere landen. Dat stemt hoopvol.”

EU: vaart in strijd belastingontwijking

De EU moet meer vaart maken met de bestrijding van belastingontwijking. EU-commissaris Valdis Dombrovskis wil dat de lidstaten een akkoord sluiten over een zwarte lijst voor belastingparadijzen buiten de EU. Het gaat om landen die (bijna) geen vennootschapsbelasting heffen, niet transparant zijn en niet meewerken aan internationale maatregelen tegen belastingontwijking.

“Ik hoop dat de Paradise Papers voor nieuwe dynamiek zorgen”, zei Dombrovskis na afloop van een vergadering van de ministers van Financiën in Brussel. Deze week lekten 13 miljoen bestanden uit met gegevens over bedrijven en individuen die belastingparadijzen gebruiken. Belastingontwijking stond niet op de agenda maar werd vanwege de nieuwe onthullingen toegevoegd.

Volgens de Franse minister Bruno Le Maire moeten 'foute landen' worden uitgesloten van leningen bij de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Bron: ANP