Nieuws 12 oktober 2017

Aansprakelijkheid accountant wordt opnieuw beoordeeld

Het Gerechtshof Amsterdam moet zich buigen over de vraag of een accountant aansprakelijk is voor de schade die voortvloeide uit een afgeketste overname van aandelen door een bloemenimporteur. De Hoge Raad vindt dat het Gerechtshof Den Haag de afwijzing van die aansprakelijkheid niet goed heeft gemotiveerd.

Lex van Almelo

De Accountantskamer zei in december 2012 dat de registeraccountant in kwestie bij zijn advisering over de overname – die bedoeld was om een verlammend conflict op te lossen - onvoldoende kritisch had gekeken naar een adviseur. Voor een honorarium van tienduizend euro per maand droeg deze adviseur verschillende niet-serieuze en niet-bestaande financiers aan.

De accountant kreeg een waarschuwing. Gezien zijn nadrukkelijke rol als adviseur bij het oplossen van het conflict had hij zich volgens NVCOS 5500N kritisch moeten opstellen in de contacten met adviseur. De adviseur liet zich in e-mails in grove bewoordingen uit. Hij stuurde ook gemanipuleerde en vervalste e-mails.

Mede gezien de eerdere ervaringen met de financiers die de adviseur had voorgesteld, had de accountant de mogelijke financiering van de overname kritisch moeten bezien. Daar komt bij dat de accountant naar eigen zeggen op de hoogte was van het dubieuze zakelijke verleden van de adviseur.

Vorderingen afgewezen

De bloemenimporteur, die de rest van de aandelen van een joint venture in Kenia wilde overnemen, ging failliet nadat de financiering en de overname afketsten. De importeur had uit eigen zak een aanbetaling gedaan van 240 duizend euro en eist onder meer dit bedrag als schadevergoeding van de accountant en het accountantskantoor.

De Rechtbank Rotterdam wees die vordering in 2015 af en in maart 2016 bekrachtigde het Gerechtshof Den Haag dat vonnis. Het hof vindt weliswaar dat de accountant de importeur had moeten waarschuwen voor de adviseur. Dat hij dit heeft nagelaten betekent echter niet dat hij daardoor de schade van de importeur heeft veroorzaakt. Onder meer omdat:

• de adviseur zich zelf aandiende en het niet de accountant was die met hem op de proppen kwam;
• de adviseur kennelijk erg overtuigend overkwam;
• niemand ooit enige argwaan tegenover de adviseur heeft gekoesterd, ook een ervaren zakenman als de importeur niet;
• je van een redelijk bekwaam en redelijk handelend registeraccountant, die geen bijzondere expertise heeft voor het beoordelen van de betrouwbaarheid van potentiële financiers, geen nader onderzoek hoeft te verwachten;
• niemand van de betrokkenen aanleiding zag om nader onderzoek te doen;
• de adviseur zich heeft bediend van listige kunstgrepen om de waarheid te verbloemen;
• niet vaststaat dat alle potentiële financiers, die de adviseur voorstelde, waren verzonnen;
• de schade van de importeur is veroorzaakt door het onrechtmatig handelen van de adviseur.

Uitspraak Hof moet over

De Hoge Raad kan het arrest van het Hof niet volgen. Het Hof vindt aan de ene kant, net als de Accountantskamer, dat de accountant onvoldoende kritisch is geweest tegenover de adviseurs en de financiers die hij voorstelde. Aan de andere kant zegt het hof dat de schade die de importeur daardoor heeft geleden redelijkerwijs niet kan worden toegerekend aan de accountant.

Het Hof had dit beter moeten uitleggen. De genoemde argumenten achter de bullets maken het in de ogen van de Hoge Raad niet begrijpelijk waarom het hof vindt dat de schade in de verhouding tussen de importeur en de accountant in het geheel niet is toe te rekenen aan de accountant. Of de schade (deels) is toe te rekenen aan de accountant hangt immers af van het antwoord op de vraag of de accountant in de concrete omstandigheden van dit geval had moeten waarschuwen en wat er gebeurd zou zijn als hij dit wél had gedaan.

De Hoge Raad wijst er in dit verband op dat:

• de accountant bij de Accountantskamer heeft gezegd dat hij het dubieuze zakelijke verleden van de adviseur kende;
• het hof heeft gezegd dat de gemaakte kosten misschien (deels) zouden zijn voorkomen als tijdig was ontdekt dat de adviseur niet deugde.

De Hoge Raad vernietigt het arrest van het hof en laat de zaak nu beoordelen door het Gerechtshof Amsterdam.