Nieuws 20 februari 2016

OM onderzoekt rol dienstverleners bij Vimpelcom-smeergeld

Het Openbaar Ministerie onderzoekt de rol van notarissen, accountants, banken en trustkantoren die telecomconcern VimpelCom mogelijk hebben geholpen met het betalen van smeergeld in Oezbekistan. Diverse mensen van EY zijn gehoord door rechercheurs van de FIOD.

Dat melden onder meer NRC, het Financieele Dagblad en De Telegraaf. Die laatste krant bericht specifiek over het FIOD-onderzoek bij EY, dat tot en met 2013 de huisaccountant was van Vimpelcom, dat sinds 2010 is gevestigd in Amsterdam. Huidig controlerend accountant is PwC .

Het OM verwijt Vimpelcom ambtelijke omkoping en valsheid in geschrifte in de periode 2006 tot en met 2012. Naast betalingen van in totaal 114,5 miljoen dollar aan Oezbeekse ambtenaren betaalde Vimpelcom nog eens 30 miljoen dollar aan liefdadigheidsdoelen waarvan een aantal gelieerd was aan Oezbeekse overheidsfunctionarissen.

Vimpelcom schikte de zaak deze week voor ruim €700 miljoen, om strafvervolging in de Verenigde Staten en Nederland te ontlopen. De helft van dat bedrag (358 miljoen) is bestemd voor de Nederlandse schatkist.

“We onderzoeken in hoeverre faciliteerders, zoals notarissen, accountants en banken, betrokken zijn bij de smeergeldbetalingen”, zegt hoofdofficier Marianne Bloos in NRC. Daarbij kijken we of er redenen zijn om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen, of dat andere maatregelen beter zijn, zoals het inschakelen van een tuchtrechter of toezichthouder.”

Tegenover het FD zegt Bloos dat niet alleen wordt  gekeken naar mogelijk strafrechtelijk laakbaar gedrag, maar ook “of bijvoorbeeld de poortwachtersfunctie wel goed is ingevuld”.

De Telegraaf meldt dat diverse functionarissen van EY, onder wie de toenmalige controlerend accountant, door de FIOD zijn gehoord over de zaak. Een woordvoerder van EY ontkent dat niet tegenover de Telegraaf, maar benadrukt dat EY noch de medewerkers zelf “onderwerp van onderzoek zijn”. De krant meldt dat ook de toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) zich met vragen heeft gemeld bij de accountantsorganisatie. Er zouden onder meer vragen zijn gerezen over een betaling door Vimpelcom van $100 miljoen aan Oezbeekse bedrijven die zijn gelinkt aan Gulnara Karimova, dochter van de Oezbeekse president. De betaling zou zijn gedaan in 2010, toen Nederlandse accountants van EY de boeken van Vimpelcom controleerden.

Twee betalingen van VimpelCom aan Karimova verliepen via de trustdesk van ING, blijkt uit een rechtshulpverzoek in bezit van NRC.

De rol van advocatenkantoor Houthoff Buruma wordt ook onderzocht. Een smeergeldtransactie van €220 miljoen zou via een derdenrekening van de notarissen van dat kantoor naar een rekening van Fortis zijn doorgesluisd om uiteindelijk te eindigen bij een brievenbusfirma op Gibraltar.