Nieuws 19 februari 2015

'Een vijfde van ziekenhuizen in gevarenzone'

BDO heeft de jaarrekening over 2013 van 74 ziekenhuizen onder de loep genomen en daaruit blijkt dat 20 procent financieel in de gevarenzone verkeert.

Het jaar 2015 wordt voor veel Nederlandse ziekenhuizen het moment van de waarheid, meldt de accountantsorganisatie. Dan moet blijken of ze het hoofd boven water kunnen houden zonder de transitiebaten, de tijdelijke financiële compensatie vanwege de nieuwe prestatiebekostiging. Ook wordt bekend of de overheid het door ziekenhuizen gevreesde macrobeheersingsinstrument (MBI) gaat inzetten, waardoor miljoenenkortingen op budgetten kunnen ontstaan. Uit het onderzoek dat BDO uitvoerde naar de jaarrekeningen blijkt dat vooral kleine ziekenhuizen het moeilijk hebben.

In de jaarrekeningen van de ziekenhuizen over 2013 wordt vooral gesproken over het omgaan met onzekerheden. Na de aankondiging van accountants dat zonder maatregelen een collectieve niet-goedkeurende verklaring bij de jaarrekeningen 2013 zou verschijnen, is er veel gebeurd. Een door de branche overeengekomen zelfonderzoek heeft meer duidelijkheid gebracht over registraties en declaraties. Daarnaast is de voorlopige vaststelling van het transitiebedrag in 2014 door de NZa van belang geweest om meer zekerheid over de cijfers te krijgen. Dit alles zorgde ervoor dat de jaarrekeningen veel later dan normaal werden ingediend.

Stresstest

Om te zien hoe financieel gezond de Nederlandse ziekenhuizen zijn, onderwierp BDO ze aan een ‘financiële stresstest’. Door zaken zoals de solvabiliteit, het rendement en de liquiditeit tegen het licht te houden, kwam BDO tot een rapportcijfer. Bij ziekenhuizen met hetzelfde rapportcijfer werd vervolgens gekeken naar het rapportcijfer dat de ziekenhuizen zouden krijgen exclusief de transitiebaten of -lasten en naar de som van de verschillende ratio’s. Dat maakt dat de ranglijst gedomineerd wordt door Laurentius Ziekenhuis (1), BovenIJ Ziekenhuis (2) en het Slingeland Ziekenhuis (3) met driemaal een 10 als rapportcijfer.

Gemiddeld scoren de ziekenhuizen een 7,4. Dit is een vol punt hoger dan het gemiddelde rapportcijfer (6,4) als de transitiebaten niet worden meegerekend. Veertien van de 74 ziekenhuizen scoren met een cijfer onder de 6 een onvoldoende en daarnaast hebben vijf ziekenhuizen de cijfers over 2013 nog niet kunnen afronden. “Aan de onderkant van de ranking bevinden zich relatief veel kleine ziekenhuizen. Bij hen staan gemiddeld genomen het vermogen en de liquiditeit het meest onder druk en dat betekent grote risico’s voor de continuïteit”, stelt onderzoeker Chris van den Haak.

Regie

Ziekenhuizen opereren in een uitdagende marktomgeving met ontwikkelingen zoals wegvallende vangnetregelingen, selectief contracteren en substitutie van de tweede naar de eerste lijn. Onder meer deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat er krimp in de markt voor ziekenhuizen zit. En dan hangt het besluit over het macrobeheersingsinstrument ze ook nog als een donkere wolk boven het hoofd. BDO adviseert ziekenhuizen om zelf de regie te pakken en niet te wachten totdat andere partijen de keuzes voor hen gaan maken. Van den Haak: "Vooral ziekenhuizen in de gevarenzone zullen baat hebben bij het snel op orde krijgen van de financiële exploitatie."