Nieuws 21 december 2015

Twijfels over adviesrol accountants in derivatenkwestie

Sinds de AFM heeft gezegd dat herbeoordeling van derivaten over moet, is het onzeker wat gedupeerde mkb-ondernemers kunnen verwachten. De accountant kan hierin een rol spelen als adviseur van de ondernemer. Niet iedereen vindt dat echter vanzelfsprekend.

Niemand die nu lijkt te weten hoe het verder moet met de derivatenkwestie van de banken, sinds de AFM heeft gesteld dat herbeoordelingen van derivaten over moeten. Moeten banken straks hoge schadeloosstellingen betalen aan gedupeerde ondernemers? Wie moet daartoe het initiatief nemen?

"Als ondernemer zou ik bij je bank aangeven dat je wil dat jouw derivaten worden herbeoordeeld", adviseert financieel adviseur en voormalig bankier Frank Wijn. Bij de herbeoordelingen gaat het volgens hem om de vraag of de ondernemer zich bewust was van het advies dat hij kreeg.

"Geef je als bank advies, dan moet je eerst heel veel informatie inwinnen over je klant. Je moet ook goed nagaan of je klant het advies begrijpt. Bij de herbeoordeling van de dossiers moet je als bank teruggaan naar dat moment en helemaal opnieuw beoordelen of je de klant goed hebt geadviseerd. Alle banken maken de fout dat ze bij herbeoordeling van rentederivaten niet teruggaan tot het moment waarop mkb-ondernemers het advies hebben gekregen om derivaten te kopen."

Is de accountant de juiste professional om de mkb-ondernemer in dit geschil met de banken bij te staan? Wijn twijfelt. "De vraag is hoe onafhankelijk accountantskantoren zijn. Ze zijn voor hun partnerfinanciering afhankelijk van diezelfde banken die nu derivatendossiers van ondernemers moeten herbeoordelen. Ook hun kantoren worden door de banken gefinancierd."

Het is volgens Wijn bovendien de vraag of accountants wel over de juiste expertise beschikken voor deze materie. "De problemen zijn ontstaan in 2009. De negatieve waarde van de renteswaps had toen al moeten worden opgenomen in de boeken van bedrijven. Dat is niet gebeurd. Ik heb zelden gezien dat accountants hierover aan de bel hebben getrokken."

Victor Macrae, eveneens financieel adviseur en voormalig bankier hoopt dat ondernemers met rentederivaten de moed te hebben hun bank duidelijk tot herbeoordeling te verzoeken. Maar hij waarschuwt ze ook om niet al te dwingend over te komen. "Want veel ondernemers hebben meerdere producten bij hun bank afgenomen en hebben er geen baat bij de relatie met de bank op de proef te stellen."

In de bankrelatie moeten ze vooral zelf de regie nemen en daarin ook redelijkheid laten prevaleren. "Laat je bank weten dat je op de hoogte bent van de huidige ontwikkelingen in de derivatenkwestie. Geef aan dat je wil dat jouw positie wordt herbeoordeeld. Laat ook merken dat je ervan op de hoogte bent dat steeds meer rechters uitspraken doen over renteswaps die in het voordeel zijn van de ondernemer. De laatste uitspraken wijzen erop dat rechters de hele renteswaps terugdraaien. Je kunt ook kijken welke gelijksoortige uitspraken er zijn geweest in zaken die lijken op die van jou."

Aukje de Vries, lid van de Tweede Kamer (VVD) met financieel toezicht in haar portefeuille, vindt het niet vanzelfsprekend dat de accountant optreedt als adviseur van de ondernemer in de derivatenkwestie.

"Een accountant van een mkb-ondernemer kent de financiële situatie van die ondernemer erg goed en kan dan ook een belangrijke rol spelen in de advisering. Maar het is uiteindelijk aan de mkb-er zelf om te bepalen welke adviseur hij of zij daarbij wil."