Nieuws 16 november 2015

Stijging aandeel vrouwen in top nog gering

Sinds de invoering van een wettelijk streefcijfer in het kader van de Wet bestuur en toezicht is het aandeel vrouwen in raden van bestuur en raden van commissarissen gestegen, maar de voortgang is gering. De toename van het aandeel vrouwen komt voor rekening van een kleine groep voortrekkers.

Voor een grote achterhoede van bedrijven is het streefcijfer van 30 procent in 2023 m/v nog heel ver weg.

Dit staat in de Bedrijvenmonitor Wet bestuur en toezicht 2012-2015 getiteld Topvrouwen in de wachtkamer, die minister van OCW, Jet Bussemaker, en Hans de Boer, voorzitter VNO-NCW, vandaag ontvingen uit handen van Gerdi Verbeet, voorzitter van de commissie Monitoring Talent naar de Top.

In het rapport wordt daarom aanbevolen het streefcijfer met een extra termijn van vier jaar te verlengen en ook het streefcijfer te laten gelden voor organisaties van de overheid en de publieke sector.

De commissie constateert met spijt dat de wet die eind 2015 verstrijkt nog onvoldoende heeft gewerkt. Vacatures voor nieuwe leden van de raad van bestuur (rvb) en raad van commissarissen (rvc) zijn te weinig benut om vrouwen te benoemen.

De bedrijvenmonitor laat ook zien dat zeer weinig bedrijven voldoen aan de wettelijke verplichting om in het jaarverslag uit te leggen waarom het streefcijfer nog niet is bereikt en wat men heeft gedaan om het wel te realiseren.

De commissie Monitoring Talent naar de Top beveelt aan het wettelijk streefcijfer van 30 procent aan te houden voor een extra termijn van vier jaar. Wel verbindt de monitoringscommissie daar een tussendoel aan van 20 procent vrouwen in de rvb en rvc op 31 december 2019.

Als blijkt dat er te weinig voortgang is geboekt, is het instellen van een afdwingbaar quotum van 30 procent in 2023 volgens de commissie de volgende stap.

Bedrijvenmonitor meet effecten wettelijk streefcijfer

De bedrijvenmonitor laat de effecten van het wettelijk streefcijfer in de praktijk zien. Daartoe wordt sinds 2012 jaarlijks grootschalig onderzoek gedaan onder de ruim 4900 grote vennootschappen die vallen onder de Wet bestuur en toezicht. Dit jaar is de werking van het wettelijk streefcijfer geëvalueerd met verschillende stakeholders, waaronder werkgevers, accountants, topvrouwen en wetenschappers.

Toename aandeel vrouwen in besturen verloopt traag

Sinds de invoering van de Wet bestuur en toezicht is het aandeel vrouwen in de raden van bestuur gestegen van 7,4 naar 9,6 procent eind 2014. In de rvc is het aandeel vrouwelijke commissarissen toegenomen van 9,8 naar 11,2 procent.

Het aantal bedrijven dat het streefcijfer van ten minste 30 procent m/v heeft gerealiseerd is toegenomen van 9,3 naar 14,2 procent voor de rvb en van 14,7 naar 17,8 procent voor de rvc.

Grote achterhoede van bedrijven niet actief

De stijging van het aandeel vrouwelijke bestuurders en commissarissen wordt gerealiseerd door een klein aantal voortrekkers. De toename in de rvb wordt gerealiseerd door 4,8 procent van de bedrijven en de stijging in de rvc door 8,1 procent. Eind 2014 heeft ruim driekwart van de rvb’s en bijna twee derde van de rvc’s nog geen vrouw.

Vacatures te weinig benut om vrouwen te benoemen

Bedrijven laten kansen liggen om vrouwen te benoemen in de rvb en rvc. In een vijfde van de rvb’s en ruim een derde van de rvc’s vonden in 2014 nieuwe benoemingen plaats. Slechts een kwart van de bedrijven heeft deze vacatures benut om vrouwen te benoemen.

In de Topvrouwendatabase is een groot reservoir aan talentvolle topvrouwen beschikbaar voor een boardroomfunctie. Zij hebben zich in groten getale aangemeld na de oproep van minister Jet Bussemaker en Hans de Boer, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW.

Transparantie in jaarverslag laat te wensen over

Vennootschappen die het streefcijfer van minimaal 30 procent m/v niet hebben bereikt, moeten in het jaarverslag uitleggen waarom dat niet gelukt is. Opvallend weinig bedrijven doen dat: meer dan de helft (57 procent) legt geen verantwoording af over de onevenwichtige samenstelling van de rvb en rvc. Het aantal bedrijven dat in 2014 aan alle wettelijke rapportageverplichtingen voldoet, is minder dan tien procent.

Aanbevelingen van de commissie Monitoring Talent naar de Top

De commissie Monitoring Talent naar de Top beveelt aan het wettelijk streefcijfer van 30 procent aan te houden voor een extra termijn van vier jaar, maar de commissie bouwt wel een tussenstap in. Als doelstelling voor de volgende termijn van vier jaar stelt de commissie voor dat op 31 december 2019 een aandeel van 20 procent vrouwen in de rvb en in de rvc dient te zijn gerealiseerd. Is dit aandeel niet gerealiseerd dan wordt in 2020 het streefcijfer van 30 procent vervangen door een quotum van 30 procent, dat wil zeggen een target waarvoor sancties gelden indien het niet wordt gerealiseerd. Is het aandeel van 20 procent wel gerealiseerd dan geldt als nieuwe doelstelling een aandeel van 30 procent op 31 december 2023.

Met het oog op een breed gevoel van urgentie en draagvlak in de samenleving stelt de commissie tevens voor het streefcijfer uit te breiden tot alle organisaties in de overheid en (semi-)publieke sector, inclusief politiek. Aanbevolen wordt de nieuwe termijn van vier jaar te benutten voor het inzetten van meer stimulans om de urgentie te verhogen en diversiteitsbeleid van ondernemingen te helpen realiseren.

Reacties minister Bussemaker en voorzitter monitoringscommissie

Minister Bussemaker: “Laat ik duidelijk zijn; de cijfers over vorig jaar zijn buitengewoon betreurenswaardig. Het aantal vrouwen in topfuncties stijgt, maar met een slakkengang. Vorig jaar zei ik tegen het bedrijfsleven; het is vijf voor twaalf. Nou, het is nu echt vijf over twaalf geweest."

"Toch zie ik dat talentvolle vrouwen op de drempel van de boardroom staan. In de eerste helft van dit jaar heeft 70 procent van de raden van commissarissen een vrouw aangesteld bij een nieuwe benoeming en bij bijna één op de drie bedrijven is begin 2015 sprake van een evenwichtige bestuurssamenstelling. Die beweging in de boardroom maakt dat ik wettelijke maatregelen nog even in de la laat liggen en het bedrijfsleven nog een laatste kans geef. Die kans moet dan wel met beide handen worden aangegrepen."

Gerdi Verbeet, scheidend voorzitter van de Monitoringscommissie Talent naar de Top: “Dit is de laatste keer dat ik als voorzitter een rapport uitbreng. De resultaten zijn me tegengevallen. Er zitten heel veel topvrouwen in de wachtkamer. Ik heb wel de indruk dat men in de top van het bedrijfsleven steeds meer de urgentie voelt. Als bedrijven de komende vier jaar de helft van de vacatures voor een bestuurslid of toezichthoudende functie zouden benutten om een vrouw te benoemen, kan die 30 procent in een mum van tijd worden behaald. Het talent is er, de topvrouwendatabase is gevuld met zeer gekwalificeerde vrouwen.”