Nieuws 15 januari 2015

Moreel gedrag hangt af van abstractievermogen

Om moreel te kunnen handelen is het vaak noodzakelijk abstract te kunnen denken.

Bedrijfskundige Gijs van Houwelingen promoveerde vorige week aan de Erasmus Universiteit op onderzoek waarbij verschillende soorten experimenten zijn uitgevoerd rondom moreel gedrag. Zo observeerde hij spelsituaties waarin spelers die zich misdroegen, bestraft werden door de andere spelers. Daaruit kon worden afgeleid dat personen die abstract denken minder vatbaar zijn voor zaken als corruptie.

Steekpenningen

Abstractie stelt mensen in staat zich te concentreren op wat ze op de lange duur belangrijk vinden, zo beschrijft de onderzoeker. Concreet denken daarentegen vergroot het effect van kortstondige invloeden. Corruptie komt doorgaans tot stand door te antwoorden op deze 'vluchtige signalen', zoals steekpenningen. "Een abstracte blik is daarom vaak noodzakelijk voor mensen om zich moreel te gedragen", zo meldt het persbericht van de universiteit.

Bonussen

Van Houwelingen breidt zijn conclusies uit tot managementstijlen waarin bonussen worden beloofd: die hebben een groter effect op concrete denkers, zo stelt hij, aangezien die prikkels doorgaans vluchtig van aard zijn. Organisaties die vertrouwen op prikkels om werknemers te motiveren, kunnen dus beter mensen in dienst nemen met een concrete denkwijze. Voor functies waarbij persoonlijke integriteit een grote rol speelt (het voorbeeld compliance wordt genoemd) zijn mensen met een abstracte denkwijze geschikter.