Nieuws 23 juni 2014

Ledenvergadering 23 juni 2014: 'Pleistertjes zijn niet voldoende'

Discussie over de stuurgroep Toekomst Accountantsberoep, vragen aan een beoogd NBA-voorzitter en nog dit kalenderjaar een besluit over het al of niet aanstellen van een openbaar aanklager voor het beroep. Een verslag van de NBA Ledenvergadering van 23 juni 2014.

"Zijn wij in staat om jonge aankomende accountants een goede toekomst te bieden?" Met die zin opende voorzitter Huub Wieleman op 23 juni zijn toespraak tot de NBA Ledenvergadering in Spant! in Bussum. Deze zin was mede geïnspireerd door de recente vraag van een moeder of haar pas afgestudeerde zoon wel het goede beroep had gekozen. Wieleman is optimistisch maar stelde vast dat het beroep in een moeilijke fase zit. "Het beroep schudt op zijn grondvesten, het lijkt permanent bijltjesdag."

Tegen die achtergrond resumeerde de voorzitter nog even de zorgelijke kwaliteitstoetsingen door onder meer de AFM maar ook bij kleinere kantoren en de politieke opdracht om in september te komen met concrete maatregelen tot verbetering van de kwaliteit en onafhankelijkheid. "Het geeft ons ook de mogelijkheid om de vernieuwing te versnellen. We moeten stappen durven zetten, we komen er niet met plakken van pleistertjes."

Grijpen naar alleen maar nieuwe regels is daarbij niet de aangewezen weg, stelt Wieleman. "Eerst van regels naar gedrag, daar gaat het om." Het dunne oranje boekje 'Onze manieren' waarin de gedragscode in kort bestek is weergegeven is daarbij volgens hem in feite genoeg. "Houdt u aan de grondwet."

Stuurgroep Toekomst accountantsberoep

Over de tijdens de vergadering bekendgemaakte samenstelling van de stuurgroep Toekomst accountantsberoep, met Wieleman zelf als voorzitter, merkte hij op dat er drie externe voorzitters zijn aangezocht, maar dat deze alle drie adviseerden om - aangezien het gaat om een politieke vraag aan het accountantsberoep - iemand te nemen uit het beroep zelf.

Hoogleraar Marcel Pheijffer stelde een en ander te betreuren. "Het heeft niets met de persoon Huub Wieleman te maken, en ik begrijp ook het punt dat geen externe persoon bereid is gevonden. Maar nu zit je als voorzitter in een dubbelrol. Als de stuurgroep straks met zijn voorstellen komt, kun je als NBA-voorzitter bijvoorbeeld niet meer zeggen 'dit gaat niet ver genoeg'."

Verder stelde Pheijffer, net als een aantal andere commentatoren op Accountant.nl, dat de samenstelling van de stuurgroep niet helemaal recht doet aan de tijdens de debatbijeenkomst van 28 mei afgesproken brede samenstelling. "De nadruk ligt op de oob-kantoren. Dan krijg je toch deels het beeld van een slager die zijn eigen vlees gaat keuren. Ik hoop dat de leden op een later moment de gelegenheid krijgen om op de voorstellen te reflecteren."

Over dat laatste kon Wieleman meteen duidelijkheid geven. "Ja, die mogelijkheid komt er. Voordat zaken echt worden besloten, praten we er over in dit gremium."

Nieuwe bestuursleden

Een belangrijk agendapunt was de verkiezing van twee nieuwe bestuursleden. Viviana Kooistra-Voorwald (1972), partner bij PwC, zei onder meer een bijdrage te willen leveren aan de door commissarissen en bestuurders gevraagde 'bredere blik' van de accountant. "We moeten kritisch luisteren naar het maatschappelijk verkeer en in staat zijn door die bril te kijken."

De introductie van Pieter Jongstra (1956), in de periode 2009-2013 bestuursvoorzitter van EY en beoogd NBA-voorzitter vanaf medio 2015, had een iets afwijkend karakter. Jongstra verblijft momenteel in de VS voor een al veel eerder geplande vakantie en sprak daarom 'live' per telefoon tot de aanwezigen.

Na Jongstra's korte introductie legde hoogleraar Marcel Pheijffer - "zoals je weet ben ik niet je grootste fan" - de beoogd NBA-voorzitter enkele vragen voor, waarbij de antwoorden bepalend zouden zijn voor zijn stemgedrag. "Een voorzitter kan in deze fase van verandering pas geloofwaardig staan voor de taak als hij de kritiek op het beroep deelt", aldus Pheijffer. "Dat is mijn eerste vraag, deel je die kritiek? Ten tweede verwacht ik van een bestuurder visie. Als jij volgende week minister Dijsselbloem je visie moet geven over het bestuurs- en verdienmodel, wat zeg je dan? En mijn derde vraag is wat jij vindt dat we moeten doen ten aanzien van kwaliteit."

Big four profiel

Jongstra antwoordde zich in onderdelen van de kritiek zeker te herkennen, maar niet in alle kritiek. Zo  is er volgens hem zeer veel geïnvesteerd en verbeterd in kwaliteit, "al komt het effect klaarblijkelijk niet altijd voldoende over het voetlicht". Ten aanzien van het bestuurs- en beloningsmodel stelde hij dat "hoe dat er precies uit moet zien juist moet worden uitgevonden in de zomer. Maar externe bestuurders zou wat mij betreft heel goed kunnen. En in kwaliteit moeten we blijven investeren."

Op de vraag van Martine Koedijk (directeur ACAM) of het een voor- of nadeel is als NBA-voorzitter uit een groot big four-bestuur te komen om de veranderingen gestalte te geven, antwoordde hij: "Belangrijk is de bestuurlijke ervaring die ik daardoor meeneem. Maar de big four staan erg in de belangstelling, en dat zou je als nadeel kunnen zien. Maar ik ga er vooralsnog vanuit dat die bestuurservaring voor die functie nu het meest relevant is."

Op de vraag van Lou Oostwegel (Oostwegel Consultancy) of de beoogd voorzitter aan de leden kan toezeggen ook oog en oor te hebben voor de niet-controlerende accountant, reageerde hij door te benadrukken dat een voorzitter er altijd moet zijn voor iedereen. "Dus dat staat als een paal boven water."

De aanwezige leden verkozen Viviana Kooistra-Voorwald met grote meerderheid in het bestuur (101 voor, 4 tegen, 6 onthoudingen). Huub Wieleman en Dirk ter Harmsel werden met nauwelijks tegenstemmen herkozen als respectievelijk voorzitter en plaatsvervangend voorzitter. De benoeming van Jongstra was minder unaniem (74 voor, 26 tegen, 11 onthoudingen).

Openbaar aanklager

Harry Mock stelde naar aanleiding van de notulen van 2013 nog de vraag in hoeverre er nog is nagedacht aan zijn suggestie om voor het beroep een openbaar aanklager in te stellen. Wieleman kon daarop melden dat de NBA een onderzoek is gestart naar die mogelijkheid en een en ander nu heeft voorgelegd aan een aantal externe deskundigen. "Het is onze bedoeling nog dit kalenderjaar tot een beslissing te komen", aldus Wieleman.

Toetsingen

Naar aanleiding van de presentatie door Jos van Huut van de kerncijfers uit de jaarrekening over 2013 en de begroting van 2014, vroeg hoogleraar Hans Gortemaker naar de achtergrond van het daarin vermelde feit dat de opbrengst uit toetsingen lager was dan voorzien. "Minder toetsingen dan vorig jaar, zie ik. Hoe vertel je dat in dit tijdsgewricht aan maatschappelijk verkeer."

NBA-directeur Berry Wammes lichtte toe dat een aantal kantoren is gestopt met het soort opdrachten waar die toetsingen op betrekking hebben. Van Huut: "Dat voorkwam een aantal toetsingen waarvan de uitkomst te voorspellen was."

Gortemaker, gerustgesteld, suggereerde om dit voortaan bij de cijfers toe te lichten ten behoeve van de buitenwereld.

NBA Loftrompet 2014

Na soepele besluitvorming - bijna zonder uitzondering zonder stemming - over een aantal ontwerpverordeningen, waaronder een over contributie (blijft ongewijzigd), een over onkostenvergoedingen en een over de samenwerking tussen externe en interne accountants, beleefde de vergadering de introductie van een nieuw initiatief.

De NBA wil vanaf nu jaarlijks een of enkele leden te eren die zich langdurig hebben ingezet voor de organisatie. In dit eerste jaar kregen twee personen deze ‘NBA Loftrompet' uitgereikt: Leo Straathof RA voor onder meer zijn jarenlange inzet als lid en later voorzitter van het NIVRA-stagebestuur en meer in het algemeen voor zijn bijdrage ter professionalisering van de praktijkopleiding en kwaliteitsbewaking van de RA-opleidingen. Daarnaast kreeg Jack Heij AA de onderscheiding uitgereikt voor zijn inzet voor het examenbureau AA en de praktijkopleiding AA. Heij was onder meer een actief voorvechter voor de praktijksimulatie voor AA's.

Sportevenementen

Opvallend tijdens afsluitende rondvraag was een opmerking naar aanleiding van het relatief vlotte karakter van deze vergadering: "Laten we vastleggen dat we ook voortaan alleen vergaderen op dagen dat er grote sportevenementen zijn."

» Download de toespraak van NBA-voorzitter Huub Wieleman