Nieuws 24 juni 2014

'Denk als directie niet dat je alles zelf moet doen'

Vergrijzing, automatisering en 'klassieke fouten'. Ze kwamen gisteren alle aan de orde tijdens de themabijeenkomst 'Nieuwe tijden, nieuwe mensen?' over het accountantskantoor van de toekomst.

"Sombere vooruitzichten? Welnee! We moeten alleen beter ons best doen. Hartstikke leuk!" Die uitlatingen schetsen de stemming tijdens de bijeenkomst 'Nieuwe tijden, nieuwe mensen?', een van de twee themabijeenkomsten die gisteren werden gehouden voorafgaand aan de NBA Ledenvergadering in Spant! In Bussum.

Volgens onderzoekers van de universiteit van Oxford komt binnen twintig jaar de helft van alle banen in aanmerking voor automatisering. Accountants en auditors scoren daarbij schrikbarend hoog. De samenstelpraktijk zal verdwijnen, beweren sommigen.

Digitalisering en veranderende klantbehoefte vragen om nieuwe vaardigheden. Accountants moeten op zoek naar nieuwe verdienmodellen. Ligt de toekomst in advies? Is het kantoor daarop ingesteld? Hoe neem je afscheid van medewerkers en hoe werf je nieuw personeel?

Overeenkomsten met verzekeringswereld

De problemen binnen de accountancy spelen ook in andere sectoren: bijvoorbeeld de verzekeringswereld. Ook daar heeft men te maken met een verzadigde markt, veranderde wet- en regelgeving en een negatief imago.

Patrick Klijnsmit, directeur Accounting, Reporting & Control van ASR: "We kunnen elkaar de hand schudden. De ene dag staat de accountancy negatief in de krant, de andere dag de verzekeringswereld."

De verzadigde markt dwong ASR tot kostenbesparing. Klijnsmit: "Die leidde tot een ander type medewerker. We hadden meer dan gemiddeld mbo'ers in dienst, met een uitschieter naar het hbo. Inmiddels hebben we afscheid genomen van de onderkant van de mbo'ers. Aan de bovenkant hebben we dat aangevuld met onder meer RA's."

Zijn collega Milou de Zwart: "Jonge accountants die binnen hun kantoor niet meer willen meedoen aan de race naar de top stappen steeds vaker naar ASR over. Daar zit een groot aantal vrouwen bij, maar ook mannen."

ASR leidt nieuwe medewerkers zoveel mogelijk zelf op. Klijnsmit: "Het is gemakkelijk om zzp'ers in te huren, maar dat hebben wij bewust niet gedaan. Hierdoor duurt het wellicht wat langer om als organisatie te veranderen, maar je haalt de nieuwe kennis wel permanent in huis."

Klassieke fout

Kishan Ramkisoensing volgt als analist van de Rabobank de accountantssector. Hij ziet de vergrijzing als grootste probleem. "Bij met name kleinere kantoren is er sprake van een langdurige en hechte relatie tussen accountant en klant. Als dan een accountant die al jaren op zijn post zit verdwijnt dan bestaat het risico dat klanten afhaken."

Veel kantoren maken volgens hem een 'klassieke fout' bij de voorbereiding op de toekomst. "Ze wedden op verschillende paarden tegelijk. Men zet bijvoorbeeld in op kostenbesparing, maar ook op de ontwikkeling van nieuwe diensten. Dat zijn twee verschillende tendensen die elkaar behoorlijk kunnen bijten."

De Rabobank-analist is voorstander van verregaande samenwerking binnen de accountancy. Zowel horizontaal - verschillende kantoren (om concurrentie tegen te gaan verspreid over het land) die gezamenlijk projecten aanpakken - als verticaal: kantoren en softwareleveranciers die nauw samenwerken bij het realiseren van ICT-oplossingen.

Inefficiënte werkwijze

Tom van Zwieten van Contour Accountants in Boxmeer ziet de toekomst rooskleurig in. "Hoezo sombere vooruitzichten? Welnee. Het was de afgelopen jaren te gemakkelijk om geld te verdienen. Nu moeten we weer ons best doen. Dat maakt het alleen maar leuker."

Van Zwieten hekelde de verouderde werkwijze op diverse kantoren. "Heel veel accountants willen nog graag papier in hun hand kunnen vasthouden. Wij maakten per jaar 240 miljoen kopieën, honderd per medewerker per dag. Terwijl het veel beter volledig digitaal kan. Denk eens aan de kosten en het gevaar op fouten. Hoe lang zullen onze klanten nog genoegen nemen dat ze ons moeten betalen voor onze inefficiënte werkwijze?"

Van Zwieten schat dat 20 procent van de huidige werkzaamheden van zijn kantoor de komende jaren zal verdwijnen. "Dat is wel 60 procent van onze omzet. Maar met de juiste medewerkers en de juiste aanleiding hoeven kantoren niet te verdwijnen. Denk daarbij overigens niet als directie dat je alles zelf moet doen. Ik heb een manager aangetrokken die de veranderingen heeft geleid. Kan ik blijven doen waar ik goed in ben. Die manager heeft zijn geld allang terugverdiend."

Minder uren schrijven

Tom Ooms, voorzitter van NBA Young Professionals, stak de hand in eigen boezem. "Ik spreek wel op persoonlijke titel, maar ik vind dat accountants, ook de jongere collega's zelf meer het voortouw moeten nemen bij hun ontwikkeling. Werkgevers moeten dit dan wel faciliteren."

Karin van Wijngaarden, binnen het NBA-bestuur verantwoordelijk voor onderwijs, pleitte ervoor dat kantoren het op peil houden van de kennis en kunde van medewerkers tot een speerpunt maken. "Ook als dit leidt tot minder uren schrijven."

Haar woorden leidden tot meewarig gelach onder haar gehoor van accountants. "Ik snap deze reactie. Maar als partner bij Grant Thornton zeg ik: of je bereidt je als kantoor strategisch op de toekomst voor, of je doet dat niet. Als er hierdoor tijdelijk minder wordt verdiend, dan is dat maar zo. Zie het als investering."