Nieuws 06 november 2014

KPMG: 'Gedragscode niet langer ingegeven door wet- en regelgeving'

Gedragscodes worden steeds minder ingegeven door wet- en regelgeving. Ondernemingen willen in toenemende mate zo'n code om het ‘wij-gevoel' te stimuleren, het gedrag van leidinggevenden te verbeteren en het eigen imago zeker te stellen.

Bovendien vormt de code voor veel bedrijven niet langer alleen een handleiding over wat wel en niet van werknemers wordt verwacht, maar geeft een code meer en meer ook aan wat de langetermijndoelstellingen van de onderneming zijn, wat de maatschappelijke verantwoordelijkheid en met welke dilemma's het bedrijf bij het zakendoen wordt geconfronteerd.

Dit blijkt uit onderzoek van KPMG en de Erasmus Universiteit naar de gedragscodes van bedrijven in de Global Fortune 200.

Werknemer centraal

"Het is duidelijk dat een groot aantal bedrijven de code gebruikt om de cultuur binnen de onderneming naar een hoger plan te brengen", constateert Muel Kaptein, partner bij KPMG Integrity en hoogleraar aan de Erasmus Universiteit. "Dat betekent dat de werknemer in de meeste gedragscodes centraal staat. Ruim 90 procent besteedt op de een of andere manier aandacht aan de verantwoordelijkheid die de onderneming heeft voor de werknemer. Daarnaast besteedt een meerderheid aandacht aan de verantwoordelijkheid voor de samenleving en het milieu."

In iets meer dan de helft van de codes komen ook de concurrenten en klanten aan de orde. De verantwoordelijkheid voor de aandeelhouder komt in slechts 30 procent aan bod.

Prominente plaats in HR-beleid

De gedragscode krijgt bij veel bedrijven ook een steeds prominentere plaats in het HR-beleid. Zo is bij ruim 40 procent het naleven van de code onderdeel van de beoordeling en is dit bij 30 procent bepalend voor de beloning en promotie.

"Het bezit van een code kent ook de nodige verplichtingen", zegt Kaptein. "Bijna 80 procent van de bedrijven geeft aan dat het niet naleven van de code sancties voor de werknemer tot gevolg zou moeten hebben. En 40 procent vindt zelfs dat het ontslag van medewerkers die in de fout gaan een goede graadmeter is voor de effectiviteit van de code."

Vertrouwen op gezond verstand

Een code die goed is ingevoerd vormt volgens Kaptein een steeds belangrijker instrument voor bedrijven. Niet alleen draagt een code bij aan de strategische positionering, identiteit, reputatie, cultuur en het werkklimaat van de onderneming, maar "bovenal aan de financiële prestatie".

"Het is opvallend dat bij veel bedrijven de code niet langer alleen bestaat uit regels, maar steeds vaker een combinatie is van principes én regels. Een signaal dat de ondernemingen in toenemende mate willen vertrouwen op het gezond verstand van hun werknemers en hen ook voldoende munitie willen geven om de juiste beslissingen te nemen met de code als leidraad."