Nieuws 06 november 2014

'Fiscale regels Nederland niet uitzonderlijk'

De fiscale regelgeving in Nederland voor internationaal opererende ondernemingen is vergelijkbaar met landen als Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en Luxemburg. Voor zover de Algemene Rekenkamer heeft kunnen vaststellen is de controle hierop door de Belastingdienst toereikend.

Op verzoek van de Tweede Kamer heeft de Algemene Rekenkamer onderzoek gedaan naar belastingontwijking van multinationals via Nederland. De resultaten zijn vandaag gepubliceerd in het rapport Belastingontwijking - verdiepend onderzoek naar belastingontwijking in relatie tot de fiscale regels en het verdragennetwerk.

Nederland is als vestigingsland voor bedrijven aantrekkelijk, zo schrijft de Rekenkamer, omdat in het buitenland ontstane winsten niet nogmaals worden belast, er op rente en royalty's geen bronbelasting wordt geheven en met 94 landen - waaronder 23 ontwikkelingslanden - belastingverdragen zijn afgesloten met afspraken over het verlaagde tarief voor de bronbelasting. Daarbij is het aantrekkelijk dat ondernemingen vooraf van de Belastingdienst zekerheid kunnen krijgen over welke bedrijfsactiviteiten belasting wordt afgedragen. Het effect van dit fiscale beleid op de ontvangsten aan dividendbelasting (totaal 2,2 miljard euro in 2013) is niet bekend.

Uit gegevens van de Belastingdienst blijkt dat internationaal opererende ondernemingen waarvan de aangifte door Belastingdienst Rotterdam wordt behandeld vanwege belastingverdragen en Europese regelgeving in Nederland geen 15 procent dividendbelasting  betalen, maar minder dan 1 procent. In de afgelopen tien jaar zijn de bedragen voor dividend, rente en royalty's die via Nederland lopen aanzienlijk toegenomen.

Substance

Ongeveer 30 procent van de daarvoor in aanmerking komende bedrijven kiest ervoor afspraken vooraf te maken via een zogenoemde ruling. Sinds dit jaar controleert de Belastingdienst intensiever en bij veel meer van deze vennootschappen (ook wel schakelvennootschappen, Bijzondere financiële instellingen  (BFI's) en brievenbusfirma's genoemd) of zij voldoen aan de voorwaarden, de substance-eisen. Daarbij gaat het om de vraag of een bedrijf een reële aanwezigheid in Nederland heeft om gebruik te mogen maken van de fiscale faciliteiten. Resultaten van deze extra controles zijn er nog niet.

Totaalbedragen

De Belastingdienst houdt niet bij welke totaalbedragen gemoeid zijn met vrijstellingen van dividendbelasting vanwege belastingverdragen, en met rente en royalty's. De Tweede Kamer beschikt niet over een overkoepelend beeld over de resultaten van het vestigingsbeleid. De Algemene Rekenkamer beveelt het kabinet aan voortaan de Kamer standaard bij elk nieuw belastingverdrag te informeren hoe misbruik of onbedoeld gebruik wordt voorkomen. Wil de Tweede Kamer jaarlijks betrouwbare gegevens over geldstromen, dan zou de staatssecretaris van Financiën die moeten verstrekken, aldus de Rekenkamer.

Belastingconcurrentie

Landen streven doorgaans naar een rechtvaardige verdeling van belastingheffing onder burgers en bedrijven, maar eveneens naar een fiscaal aantrekkelijk vestigingsklimaat en een stimulerend economisch klimaat. Hierdoor ontstaat als vanzelf belastingconcurrentie. Dit heeft tot gevolg dat de vennootschapsbelastingtarieven internationaal steeds lager worden. Door invoering van faciliteiten voor bijvoorbeeld innovatieve ondernemingen, in Nederland de innovatiebox, wordt de heffingsgrondslag (de basis waarover de vennootschapsbelasting wordt berekend), ook versmald.

Door de belastingconcurrentie kunnen vooral internationaal opererende ondernemingen, die activiteiten in vele landen uitoefenen, onderdelen van hun activiteiten zodanig structureren dat zij zo weinig mogelijk vennootschaps- en bronbelasting betalen. Als internationaal opererende ondernemingen steeds minder belasting over hun winst kunnen betalen, beïnvloedt dit in alle betrokken landen de verdeling van de belastingdruk over en tussen personen en ondernemingen. Het midden- en kleinbedrijf heeft minder mogelijkheden tot planning of ontwijking, doordat het veelal uitsluitend nationaal actief is en daarmee ten opzichte van internationaal opererende ondernemingen een concurrentienadeel ondervindt in de vorm van een hogere belastingafdracht over hun bedrijfsresultaat. Ook ontwikkelingslanden kunnen een nadeel ondervinden, indien zij minder bronbelasting innen doordat zij in belastingverdragen een lager bronbelastingtarief zijn overeengekomen op uitgaande dividenden, royalty's en interest.