Nieuws 03 oktober 2014

'Commissaris is geen panacee'

De commissaris wordt te veel gezien als een supermanager die fungeert als bijrijder van zwakke bestuurders. Zulke overtrokken verwachtingen leiden alleen maar tot teleurstelling, stelt Norbert de Melker van het Nederlands KennisCentrum voor Commissarissen en Toezichthouders.

"Wat me opvalt, is dat de commissaris vaak wordt gezien als panacee", zegt De Melker. "Alsof zij wel even het falen van bestuurders zullen corrigeren en het geschonden vertrouwen in de accountancy zullen herstellen."

Norbert de Melker van het NKCC reageert op de roep om de commissaris in het accountantskantoor. Minister Dijsselbloem van Financiën wil de commissaris verplicht stellen voor accountantskantoren die een vergunning hebben om organisaties van openbaar belang (oob's) te controleren.

Recent is het NKCC samengegaan met de NCD (Nederlandse Vereniging van Commissarissen en Directeuren), dat hiermee de grootste vereniging voor bestuurders, toezichthouders en commissarissen is geworden.

De Melker heeft gemengde gevoelens over de grote verwachtingen over de commissaris. Dat er onafhankelijke toezichthouders worden aangesteld vindt De Melker logisch. Maar van het probleemoplossend vermogen van de commissaris wordt wat hem betreft te veel verwacht, vooral in het publiek debat hierover.

"Als ik de publieke discussie volg, merk ik dat veel mensen denken dat de commissaris ook een soort uitvoerend bestuurder is. Alsof er een extra managementlaag bovenop directie en bestuur komt. Van de commissaris wordt verwacht dat die alle problemen over stuurloosheid, slechte resultaten en geschonden vertrouwen zal oplossen. Een vreemde verwachting, want dit soort doelen bereik je als commissaris in een samenspel met de bestuurders."

"Toch leven die vreemde verwachtingen over de rol van de commissaris breed, niet alleen rond de accountancy. Ik zie deze beeldvorming als een reactie op de vele bestuurlijke incidenten waarover media de afgelopen jaren hebben bericht."

"Maar een commissaris is geen supermanager. Het is een toezichthouder die op hoofdlijnen toeziet dat het afgesproken beleid wordt uitgevoerd. De commissaris moet voldoende afstand houden om de bestuurder zijn of haar werk te laten doen. Het past de commissaris niet om als een detective te gaan speuren in de organisatie, zoals sommigen blijkbaar wel verwachten.

"Als er in een organisatie echt iets aan de hand is, kan een van de commissarissen gaan optreden als gedelegeerd commissaris en zitting nemen in het bestuur. In andere gevallen is afstand geboden."

De Melker pleit voor een dialoog in bestuurlijk Nederland over de toekomstige rol van de commissaris en de toezichthouder. "Ook in de relatie met de externe toezichthouders zoals de AFM en inspectiediensten. De ontwikkelingen bij accountantsorganisaties is een goede aanleiding hiervoor. Ik verwacht dat de minister de instellingsregels van de RvC en de governance structuur van deze ondernemingen zal moeten gaan definiëren."

"Hier moet eerst duidelijkheid over komen, anders is het risico groot dat incidenten in bedrijven het imago van commissarissen en toezichthouders beschadigen. Dat moeten we zien te voorkomen en daarin heeft de sector, de politiek en de minister haar verantwoordelijkheid te nemen."