Nieuws 30 oktober 2014

AFM: Relevante, vergelijkbare informatie en 'eigen verhaal' moeten leidend zijn voor verslaggeving

De kwaliteit van financiële verslaggeving neemt stap voor stap toe, maar kan verder worden verbeterd. Beleggers hebben meer behoefte aan relevante en vergelijkbare informatie en het 'eigen verhaal' van de onderneming als toelichting bij de jaarrekening.

Uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) blijkt dat de toelichtingen voor verbetering vatbaar zijn.

Naast het reguliere toezicht heeft de AFM heeft in 2014 vier thematische onderzoeken gedaan naar de financiële verslaggeving over 2013. Deze zijn gebundeld in het rapport In Balans 2014. Daarbij ging de aandacht uit naar de toelichtingen in de jaarrekening, de toelichting op bestuurdersbeloningen, de naleving van de verslaggevingsregels over pensioenen en de risicoparagraaf.

Bestuurder Gerben Everts van de AFM: "Beleggers willen tijdige, relevante en betrouwbare informatie over beursgenoteerde ondernemingen. Dit is een belangrijke voorwaarde voor het vertrouwen in het functioneren van financiële markten en het verminderen van kapitaalkosten. Relevante en vergelijkbare financiële informatie in combinatie met een echt 'eigen verhaal' van een onderneming in de toelichting bij de financiële verslaggeving moet leidend zijn."

"Ondernemingen en hun accountants zijn steeds vertrouwder met de toepassing van IFRS en de kwaliteit van de financiële verslaggeving is op onderdelen verder verbeterd. Dat is positief. Maar gebleken is dat beleggers nog steeds niet altijd de informatie krijgen die ze naar onze mening echt nodig hebben. Ondernemingen en accountants moeten kritischer worden. Een gerechtvaardigd duurzaam herstel van vertrouwen komt niet vanzelf."

Toelichting per thema:

Het 'eigen verhaal' van de onderneming lijkt ondergesneeuwd
Wereldwijd is er steeds meer aandacht voor de eenvoud, leesbaarheid en toegankelijkheid van de financiële verslaggeving. Specifieke en relevante informatie over een onderneming is belangrijk, omdat beleggers hiermee beter onderbouwde beslissingen kunnen nemen.

Uit de verkenning naar de toelichtingen blijkt dat ondernemingen juist bij het opstellen van hun 'eigen verhaal' nog veel kunnen winnen. Het opstellen of toetsen van een financieel verslag als ware het een 'compliance document' voldoet niet. Het eigen verhaal van de onderneming lijkt ondergesneeuwd door het één op één volgen van een checklist en/of een voorbeeldjaarrekening. Daarnaast moet informatie in de jaarrekening specifieker zijn. Met andere woorden, het moet gaan om informatie die de besluitvorming van de belegger kan beïnvloeden.

Meer informatie nodig over bestuurdersbeloningen
Het maatschappelijk debat over de beloning van bestuurders houdt aan. Meer en meer regels zijn van toepassing om excessieve beloning en te royale vertrekregelingen te voorkomen. Daarmee is de toelichting op de beloning van managers op sleutelposities een relevante bron van informatie voor beslissingen van beleggers en toezichthouders.

De AFM heeft dit jaar bij 119 beursgenoteerde ondernemingen onderzoek gedaan naar de toelichting op bestuurdersbeloningen in de jaarrekening 2013.

Te veel toelichtingen over bestuurdersbeloningen zijn onvoldoende transparant. Afhankelijk van de beloningscomponent worden de werkelijke kosten niet toegelicht door 7 procent tot 39 procent van de ondernemingen. Bij nog eens een kwart tot een derde van de ondernemingen is niet duidelijk of de werkelijke kosten of andere bedragen zijn toegelicht.

De beloningsstructuur is over het algemeen redelijk beschreven, maar het is vaak onduidelijk of de doelstellingen voor de bonus zijn behaald. Twee derde van de ondernemingen vermeldt niet of de gestelde doelen zijn behaald. De AFM vindt dat ondernemingen deze verplichte toelichting in de financiële verslaggeving moeten verstrekken. Bovendien is de informatie over beloningen niet gemakkelijk vindbaar. Vrijwel alle ondernemingen nemen verspreid over de financiële verslaggeving informatie op over de beloning.

Nieuwe toelichtingsvereisten pensioenen slecht nageleefd
De rapportage over pensioenverplichtingen (en -kosten) is maatschappelijk relevant. Het transparant maken van de echte kosten van de huidige pensioenregelingen heeft bijgedragen aan een breed maatschappelijk debat over de inhoud en houdbaarheid van het (Nederlands) pensioenstelsel. Ook hebben de pensioenverplichtingen een zodanige omvang dat zij direct invloed hebben op het strategisch beleid en de waarde van de individuele onderneming materieel beïnvloeden.

Uit het onderzoek blijkt dat ondernemingen de meerderheid van de nieuwe toelichtingsvereisten over pensioenen slecht naleven. Deze vereisten zien op een beschrijving van het wettelijk kader en de governance van het pensioenfonds, een beschrijving van de risicobereidheid van het pensioenfonds en het verstrekken van een gevoeligheidsanalyse bij de belangrijkste aannames.

Verder ziet de AFM dat ondernemingen gecontroleerd door dezelfde accountantsorganisatie een zelfde bedrijfstakpensioenregeling bij dezelfde uitvoerder niet consistent kwalificeren. Bij de gebruiker leidt dit tot verwarring over de juiste kwalificatie van de regeling en de daarbij behorende risico's.

Risicoparagraaf
Risico's zijn niet goed of slecht, mits bekend en goed beheerst. Voor gebruikers is het belangrijk dat ondernemingen transparant rapporteren over relevante risico's en hun bereidheid risico's te nemen. Verder is door een aantal recente bedrijfsincidenten duidelijk geworden dat risicobeheersing en interne controle nog te vaak te wensen over laat. Dit geeft onzekerheid.

Slechts een beperkt aantal ondernemingen geeft expliciet aan welke risico's de belangrijkste zijn. Daarnaast is er ruimte voor verbetering wat betreft de toelichting van de risicobereidheid en is meer aandacht nodig voor kwantificering van risico's en inzicht in gevoeligheidsanalyses.

Themaonderzoeken 2015

In 2015 gaat de AFM in haar toezicht op financiële verslaggeving na of de nieuwe verslaggevingsregels voor consolidatie, joint arrangements en de toelichtingen daarop juist worden toegepast.

Ook heeft de AFM aandacht voor de transparantie van Nederlandse banken over eventuele materiële wijzigingen die voortvloeien uit de recente 'Asset Quality Review' door de Europese Centrale Bank, zoals stelselwijzigingen, schattingswijzigingen, foutherstel en aanpassingen in het vereiste kapitaal.

Bestuurdersbeloningen en specifiek de toelichting op vertrekregelingen houden ook komend jaar de aandacht van de AFM.

De AFM constateert verder dat ondernemingen niet altijd een goed beeld geven van afgesloten bankconvenanten. Dit is voor gebruikers belangrijke informatie. In 2015 monitort de AFM tot slot de ontwikkelingen op het gebied van geïntegreerde verslaggeving en wil de toezichthouder het bewustzijn bij de diverse belanghebbenden van jaarverslaggeving over dit onderwerp verder vergroten.

De onderzoeken stemmen qua thematiek overeen met de onderzoeken die ook in Europees verband door ESMA worden gecoördineerd.

» Rapport - In Balans 2014