'Controleopdracht van aandeelhouders verscherpt maatschappelijke rol van de accountant'
Als de accountant een opdracht voor de wettelijke controle alleen zou aannemen, als deze zou worden verstrekt door aandeelhouders, versterkt dat de bijzondere maatschappelijke rol van de accountant. Dat stelt hoogleraar Paul Frentrop.
"Dat de aanstelling van de accountant een zaak is voor de aandeelhouder, is inmiddels nauwelijks meer omstreden", aldus Paul Frentrop, hoogleraar corporate governance en kapitaalmarkten. "Dat het aan de accountant is om ook geen andere opdrachtgever te accepteren, is een interessant idee. Het geeft de accountant een eigen verantwoordelijkheid die verder gaat dan die van andere dienstverleners."
Hij reageert op de twee voorstellen van Arnout van Kempen in zijn blog op Accountant.nl over inhuur en betaling van controlerend accountants. Accountants mogen alleen nog controleopdrachten van aandeelhouders aannemen. De betaling zou moeten gebeuren vanuit de beschikbare winst.
"Als de aanstelling van de controlerend accountant weg wordt gehaald bij de onderneming, is dat een kans om de bijzondere maatschappelijke rol van accountant aan te scherpen", zegt Frentrop. "Het moet duidelijk zijn dat de controle een verantwoordelijkheid is van de aandeelhouders. Dit draagt bij aan het zuiver houden van alle rollen in de onderneming."
Kan de algemene vergadering van aandeelhouders wel een accountant kiezen?
"Als ik kijk vanuit de governance, dan is het een taak van de voorzitter van de aandeelhoudersvergadering om met goede voorstellen te komen. Ook wat betreft de benoeming van de accountant. In de praktijk is de president-commissaris, chairman in het one tier-model, de aangewezen persoon om de selectie en aanbesteding voor te bereiden. Via stemmen op afstand kunnen aandeelhouders zich eenvoudig hierover uitspreken."
Over de vraag of het voorstel wetswijzigingen vergt, durft Frentrop zich niet uit te spreken. "Ik ben geen jurist of accountant. Het gaat me ook niet om de details, maar om het uitgangspunt. Het gaat hier om een heel fundamenteel principe waarover de kantoren en de beroepsorganisatie zich zouden moeten uitspreken."
Voorziet hij niet nog meer regelgeving als dit principe wordt omgezet in een wettelijke verplichting? "Integendeel, ik denk dat veel bestaande regelgeving hierdoor juist afneemt, met name over onafhankelijkheid. Zodra je werkt voor aandeelhouders, ben je per definitie onafhankelijk van de onderneming."
"Nu zijn er aparte regels voor bijvoorbeeld roulatie van controlerend accountants. Een deel van de bestaande regels over onafhankelijkheid wordt overbodig als je de nieuwe principes gaat doorvoeren."
Ook het weghalen van de controlekosten uit de onderneming juicht Frentrop toe. "Die horen geen kosten van de onderneming te zijn, maar uit de winst te worden betaald. Net zoals vroeger de kosten voor commissarissen. Dat is uit het oogpunt van governance zuiverder. Eigenlijk zouden ook de bonussen van bestuurders zo betaald moeten worden, nu die geen werknemers meer zijn."
Maar wat als de onderneming verlies maakt? "Dan komen de controlekosten bovenop het verlies. Hoe dit te regelen, zal nog moeten blijken. Het gaat nu om een principe waarover ik graag zou zien dat betrokken partijen zich uitspreken."