Nieuws 11 januari 2012

'Vraagtekens bij democratische legitimatie IFRS'

Er kunnen vraagtekens worden gezet bij de democratische legitimatie van de internationale verslaggevingsvoorschriften voor jaarrekeningen, IFRS. Daarnaast ontbreekt een goed stelsel voor toezicht op en handhaving van IFRS. Dat betoogt prof.mr. Steven Hijink in zijn oratie 'Naar een Europees jaarrekeningenrecht'.

Hij aanvaardt hiermee op vrijdag 13 januari 2012 het ambt van hoogleraar Jaarrekeningenrecht in de Erasmus School of Law (ESL) van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

De voorschriften voor de inhoud van jaarrekeningen van ondernemingen zijn opgenomen in het jaarrekeningenrecht. Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn deze voorschriften vanuit Europa geharmoniseerd, hoewel daarbij aan de lidstaten en ondernemingen veel keuzemogelijkheden zijn gelaten.

Omdat gedurende de jaren negentig bleek dat verdere harmonisering muurvast zat, werd tien jaar geleden besloten tot invoering van verplichte toepassing van IFRS door Europese beursgenoteerde ondernemingen. Deze voorschriften moeten door de Europese Commissie worden goedgekeurd om automatisch te worden opgenomen in de Europese rechtsorde. Dit besluit kan worden gezien als een sprong in het diepe, aldus Hijink. Want de vraag is of die goedgekeurde voorschriften wel als 'recht' kunnen worden beschouwd.

Wanneer tien jaar later het Europese goedkeuringsproces van de IFRS wordt bezien, blijkt dat vraagtekens kunnen worden geplaatst bij de democratische legitimatie van dat goedkeuringsproces. Aan de vereisten van duidelijkheid, consistentie en stabiliteit wordt niet altijd voldaan, stelt Hijink. Ook is de betrokkenheid van het Europees Parlement en de nationale parlementen zeer beperkt.

Daarnaast ontbreekt een geharmoniseerd stelsel waarmee toezicht op en handhaving van de goedgekeurde jaarrekeningvoorschriften kan plaatsvinden. Dat is volgens Hijink zorgelijk, omdat het maatschappelijk belang van de jaarrekeningvoorschriften groeit. "Waren deze voorschriften oorspronkelijk bedoeld om de uitkomsten van ondernemingsbeslissingen te laten zien, thans is zichtbaar dat ondernemingsbeslissingen in toenemende mate worden gedreven door de gewenste uitkomsten in de jaarrekening."

Gezien deze ontwikkeling betoogt Hijink in zijn oratie dat herbezinning op de wijze waarop de IFRS in de Europese Unie wordt voorgeschreven wenselijk is. Ook dienen fundamentele stappen te worden genomen om handhaving van de naleving van de IFRS in de Europese Unie mogelijk te maken.

Hijink promoveerde op een onderzoek naar de grondslagen voor het opleggen van publicatieverplichtingen aan beursvennootschappen en is een expert op het gebied van het jaarrekeningenrecht en het financieel toezichtrecht. Daarnaast is hij advocaat te Amsterdam.