Nieuws 18 augustus 2011

Rapporten lokale rekenkamers effectief maar inzichten niet breder benut

Aanbevelingen van gemeentelijke en provinciale rekenkamers worden in veel gevallen onderschreven en vervolgens ook overgenomen door gemeenteraden en provinciale staten, maar inzichten uit de onderzoeken worden niet automatisch benut op terreinen buiten het onderzoeksgebied.

Dat concludeert Berenschot in het rapport 'Evaluatie van de gemeentelijke en provinciale rekenkamers'. Het adviesbureau deed in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderzoek naar de effectiviteit van lokale rekenkamer(commissie)s. 

Volgens Berenschot blijkt uit het onderzoek dat de instrumentele doorwerking van de rekenkamerrapporten hoog is. De controlerende functie van de gemeenteraad en provinciale staten is daarmee versterkt. Maar op basis van een casestudie constateert het adviesbureau dat die versterking beperkt blijft tot het onderwerp dat door de rekenkamer is onderzocht. 

"De opgedane inzichten worden niet automatisch benut op andere terreinen waar de rekenkamer(commissie) geen onderzoek heeft verricht. Dit geldt ook voor de kaderstellende rol. De raads-/statenleden stellen dat ze de rapporten onvoldoende benutten om tot een betere kaderstelling te komen. Daarmee is de bijdrage van rekenkamer(commissie)s aan de versterking van de kaderstellende rol beperkt", aldus Berenschot. 

Van een structurele verbetering van de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad en provinciale staten is dan ook weinig sprake, stelt het rapport. 

"Wel constateren we dat de aandacht van de besturen voor de doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid is gegroeid. De bijdrage van de rekenkamer(commissie)s hieraan kunnen we echter niet isoleren van de effecten van andere instrumenten die hiervoor zijn ingezet. Dit neemt niet weg dat de meeste raads- en statenleden de (potentiële) meerwaarde van rekenkamer(commissie)s inzien en graag willen benutten."

Organisatievorm, budgetten en politieke verhoudingen hebben vrijwel geen invloed op het functioneren en de effectiviteit van rekenkamers. Die worden veel meer bepaald door ‘zachte factoren' als betrokkenheid, politiek gevoel, stijl van opereren en cultuur, zo stellen de onderzoekers. 

Op basis van de onderzoeksresultaten komt Berenschot tot een aantal aanbevelingen. "In de kern komt het erop neer dat rekenkamer(commissie)s zich ervan bewust moeten zijn dat ze opereren in een complex krachtenveld waarin ook het college, de raad/staten en de ambtelijke organisatie een rol hebben. In onderling overleg moet de rekenkamer(commissie) zo goed mogelijk gepositioneerd worden. Alle partijen hebben daarin een eigen rol en verantwoordelijkheid. Gezamenlijk zou moeten worden bezien wat dat betekend voor de wijze waarop de rekenkamer(commissie) haar onderwerpen selecteert en het onderzoeksproces vorm geeft. Dat uiteraard binnen de wettelijke kaders en zonder te tornen aan de onafhankelijkheid van de rekenkamer(commissie). Een wetswijziging is daarmee niet aan de orde."