'Totale scheiding controle en advies bij oob's denkbaar'
Transparantie over het oordeel van de AFM over de kwaliteit van de accountant is voor de cfo's een belangrijk thema. Belangrijker dan het thema onafhankelijkheid. Dat is de analyse van Deloitte over het eigen Nederlandse cfo-onderzoek. Toch is volgens Barbara Majoor van Deloitte een scheiding tussen controle en advies bij oob's denkbaar.
Iets meer dan de helft (59 procent) van de cfo's is voorstander van beperking van de geleverde non-auditdiensten tot een percentage van de kosten voor de controle. 56 procent wil een volledig verbod op adviesdiensten door de controlerend accountant. "Dat betekent ook dat er nog vrij veel cfo's zijn die geen wezenlijk probleem hebben met een gecombineerd aanbod van controlewerk en adviesdiensten door accountants", zo reageert Barbara Majoor, partner van Deloitte, op het cfo-onderzoek.
"Deze combinatie van controle en advies is wel onderwerp in het politieke debat en in de media", vervolgt Majoor. "Onder cfo's is het ook een punt van aandacht, het staat op de agenda. Maar zij zijn niet de drivers van dit onderwerp. Een overtuigende visie op de onafhankelijkheid van de accountant proef ik niet uit ons onderzoek. Cfo's bewegen mee met de maatschappelijke discussie hierover, maar in een veel lager tempo."
"Ik kan mij echter voorstellen dat met name bij het brede publiek een combinatie van diensten de perceptie van onafhankelijkheid niet ten goede komt. Vanuit deze invalshoek zou het wenselijk kunnen zijn om de regels eenduidiger te maken. Hierbij is het zelfs denkbaar dat voor een bepaald deel van de markt, de oob's, een volledige scheiding van controle en advieswerk zal gelden."
Dat cfo's over de onafhankelijkheid van accountants minder uitgesproken zijn, verklaart Majoor uit het feit dat financiële bestuurders de touwtjes stevig in handen hebben als het gaat om inhuur van accountants. "Zij zitten er bovenop en kunnen de verschillende rollen die accountants kunnen bekleden goed scheiden. Politici en media die dit thema oppakken, zitten op veel grotere afstand. Zij hebben een ander zicht op verschillende rollen."
De zelfverzekerdheid van de cfo in de relatie met de accountant komt volgens Majoor ook tot uitdrukking in de visie op de aanstelling van de accountant. Acht op de tien ondervraagde cfo's zijn voorstander van een aanstelling van de accountant door de raad van commissarissen of de algemene ledenvergadering. Majoor: "Cfo's zien dat governance functioneert. Het besef is er dat de accountant een toezichthoudende rol vervult. Dat is ook de rol van commissarissen, dus is het belangrijk dat de accountant hun klankbord is."
Uit het onderzoeksrapport 'Professionalisering Raad van Commissarissen ook bij niet-genoteerde bedrijven' van Aalt Klaassen en Herbert Rijken, kwam afgelopen najaar een ander beeld naar voren. Commissarissen committeren hun keuze voor een accountant aan die van de raad van bestuur. De inzetbaarheid van een accountant zou afhankelijk zijn van de relatie met de raad van bestuur. "Zonder werkzame relatie komt het proces van controle niet van de grond", aldus onderzoeker Aalt Klaassen in een toelichting vorig jaar. "Bij de interviews die wij hebben gehouden waren er ook commissarissen die het initiatief voor het selecteren van een controlerend accountant bij de raad van bestuur legden."
Majoor herkent dit beeld echter niet. "De relatie tussen cfo en accountant is een gegeven, ik heb nog nooit gehoord dat die een struikelblok is bij samenwerking. Ik denk eigenlijk niet dat dit een thema is dat sterk leeft bij cfo's. Wat hen meer aanspreekt zijn rapportages van de AFM over de kwaliteit van accountants. Bedrijven hebben belang erbij dat deze informatie openbaar wordt."
Uit het cfo-onderzoek blijkt dat tweederde van de respondenten vindt dat deze informatie van de AFM gepubliceerd moet worden. "Cfo's willen weten hoe de accountant functioneert en wat deze informatie voor hen zelf betekent", zo besluit Majoor. "Deze informatie komt heel dichtbij voor hen. Hier hechten ze meer belang aan dan aan de discussie over de scheiding tussen controle en advies."