Nieuws 04 maart 2011

Amsterdam is zicht op uitstaande leningen kwijt

De gemeente Amsterdam heeft weinig inzicht in leningen en financiële garanties van stadsdelen en gemeentelijke diensten. Het ontbreekt bij het beheer aan waarborgen tegen financiële risico's. Bij het havenbedrijf doet de gemeentelijke accountantsdienst een onderzoek naar het verstrekken van onduidelijke leningen.

De gemeenteraad blijft verstoken van informatie over leningen, garanties en financiële risico's. Het gaat om leningen ter waarde van bijna een miljard euro en garantiestellingen ter waarde van ongeveer tweehonderd miljoen euro. Op dit moment loopt de gemeente volgens de Rekenkamer een groot financieel risico bij 16,5 miljoen euro aan uitstaande leningen en garanties. In 2007 leed Amsterdam een verlies van 4,7 miljoen euro op leningen en garanties. De schade valt nog mee, gezien de omvang van de leningen en het gebrekkig inzicht in de financiële informatie. 

Dat zijn de belangrijkste conclusies van de Rekenkamer Amsterdam op basis van een eigen onderzoek. Het gaat hier om een eigen onderzoek dat de Rekenkamer heeft opgenomen in het onderzoeksprogramma voor 2010. Volgens de onderzoekers heeft de gemeente te weinig inzicht in het beheer van leningen en garanties om hierover adequate informatie te verstrekken. Informatie die wel wordt verstrekt, is beperkt en weinig inzichtelijk. 

Problemen doen zich voor bij vrijwel alle stadsdelen en gemeentelijke diensten, vooral bij de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling. Slechts twee diensten (DWZS en de Bestuursdienst) hebben beschreven processen voor het beheer van leningen en garanties. 

De Rekenkamer verwijst naar een onderzoek door de gemeentelijke accountantsdienst van een lening die door het gemeentelijk havenbedrijf is verstrekt aan de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Noorzeekanaalgebied (RON). 

De in 2004 verstrekte lening is later verhoogd zonder nadere overeenkomst. In 2007 stopt de RON met het betalen van rente. Het havenbedrijf deed niets, hoewel het niet meer betalen van rente kan duiden op financiële problemen. Het stadsbestuur vernam pas in 2010 van het naderend faillissement van de RON. De gemeente kan hier elf miljoen euro verlies op lijden. De accountantsdienst gaat na waarom de lening is verstrekt. 

Soms is informatie over leningen en garanties zelfs onjuist, vervolgt het rapport. Als voorbeeld noemt de Rekenkamer een lening aan NEMO, het museale science center in de hoofdstad. Met 5,7 miljoen euro is deze lening te laag gewaardeerd. "Dat leidt ook tot een onderschatting van het vermogen van de gemeente", aldus het bestuurlijk rapport aan de gemeente. 

Volgens het onderzoek heeft Amsterdam sinds 2007 voor 230 miljoen euro aan nieuwe leningen verstrekt. De Rekenkamer vraagt zich af of de gemeenteraad hierover wel wordt geïnformeerd. De Rekenkamer adviseert om alle nieuwe leningen voor te leggen aan de gemeenteraad. Daarbij moet de gemeente bepalen welke informatie over financiële risico's moeten worden gerapporteerd. 

Daarnaast moet worden vastgelegd welke dienst of stadsdeel verantwoordelijk is voor de lening. Voorschriften over het beheer van leningen en garanties, verbetering van de informatie in de begroting en de jaarrekening over leningen en garanties en een nadere uitwerking van de spelregels over beheer moeten volgens de Rekenkamer soelaas bieden.