Nieuws 15 februari 2011

PvdA: verplichte kantoorrotatie en verbod controle-advies

Ondernemingen moeten elke zes jaar verplicht wisselen van accountantskantoor. De PvdA probeert andere fracties in de Tweede Kamer achter een voorstel van deze strekking te krijgen. Daarnaast wil de partij een verbod op de combinatie van audit- en adviesdiensten bij dezelfde onderneming.

Bovendien wil de PvdA de keuze van een accountantskantoor bij financiële instellingen laten goedkeuren door een onafhankelijke instantie. 

"Het algemeen belang bij een volledige en geheel onafhankelijke controle van de jaarrekening is groot. Zeker voor de grote financiële instellingen is het onwenselijk dat er ook maar de geringste prikkel is om minder dan honderd procent kritisch te zijn of te schijnen. Daarom stel ik voor dat weliswaar de opdrachtgever voor de audit van de grote financiële instellingen de controleklant zelf is, maar dat een onafhankelijke instantie, te denken valt aan de AFM, de keuze van de accountant moet goedkeuren voordat de audit-opdracht wordt verstrekt." 

Het PvdA-voorstel, ingediend door ex-minister Ronald Plasterk, heeft nu de status van initiatiefnota. In het voorstel noemt Plasterk het Plan van Aanpak van de NBA een zeer te prijzen initiatief, "en als eerste stap zeer waardevol". De voorstellen die de beroepsorganisatie doet, zoals het hanteren van kwaliteit als belangrijkste grondslag voor de beloning van controlerend accountants en de raad van commissarissen als opdrachtgever van de accountant, noemt hij "uitstekende voorstellen, en het valt te hopen dat ze spoedig geïmplementeerd worden". 

Maar het aanstellen van de controlerend accountant door de raad van commissarissen "lost het probleem van de onafhankelijkheid van de accountant ten opzichte van het bedrijf als geheel natuurlijk niet op", aldus Plasterk. 

Plasterk wil verdergaande maatregelen om de controlekwaliteit te bevorderen en de onafhankelijkheid te waarborgen. 

Al eerder zinspeelde de PvdA'er op verplichte roulatie voor Binnenhof TV na een bijeenkomst van de Vaste Kamercommissie voor financiën. "Als je heel lang bij een bedrijf zit, weet je er heel veel van. Maar je krijgt ook loyaliteit aan de mensen die je elk jaar controleert en die je betalen. Daarom heb ik mandatorial rotation voorgesteld. Nooit langer dan laten we zeggen zes jaar een bedrijf controleren en dat er daarna verplicht een andere accountant moet komen met een fris oog." 

Roulatie van alleen de persoon van de accountant (niet het kantoor) is niet voldoende volgens de PvdA: "De sector stelt voor de rotation uit te voeren in die zin dat binnen een bedrijf niet dezelfde accountant de audit te lang kan doen. Dit is een halve oplossing. De oplossing erkent overigens impliciet de bezwaren van een systeem zonder roulatie, maar lost die niet structureel op, want voor outsiders is het nooit te controleren in hoeverre de nieuw aangetreden accountant van hetzelfde kantoor inderdaad een nieuwe blik heeft." 

"Bovendien: als het voordeel van het rouleren van de accountant (maar niet zijn kantoor) erin gelegen is dat de ervaring en kennis niet verloren gaan, dan is naar de mate waarin dat waar is ook de zorg gerechtvaardigd dat er geen sprake is van een werkelijk nieuwe onafhankelijke blik." 

Plasterk wil verder verbieden dat accountants adviestaken uitvoeren bij organisaties die zij controleren. Dit onder meer om 'perverse prikkels' te voorkomen. Daarnaast vergeleek hij de accountant in deze dubbelfunctie eerder met de slager die zijn eigen vlees keurt. 

"De financiële crisis heeft duidelijk gemaakt dat de hele keten van financiële transacties duurzamer moet worden", aldus Plasterk. "De perverse prikkels moeten verdwijnen om de kans op herhaling te verkleinen." 

• Zie ook de weblog van Marcel Pheijffer