'Hoogervorst heeft bizarre uitspraken gedaan'
Het streven naar wereldwijde verslaggevingsstandaarden kan alleen succes hebben als internationale beleggers worden betrokken bij de IFRS Foundation. Het gezag van de IASB staat op het spel, zegt Nicolas Véron van de Brusselse denktank Bruegel. En Hans Hoogervorst heeft "bizarre uitspraken gedaan".
Véron, medeoprichter van het Bruegel Instituut en gezaghebbend auteur over financiële markten, doet zijn uitspraken in een interview in het decembernummer van Accountant.
Het streven om met IFRS een wereldstandaard in verslaggeving neer te zetten is volgens hem op zichzelf een doorslaand succes. Maar de financiële crisis heeft wel belangrijke gevolgen gehad. "We zagen de opkomst van financieel nationalisme. Die verschillen, in Europa en in de VS, maken voortgaande acceptatie van IFRS niet eenvoudiger. De convergentie met US GAAP heeft ernstige vertraging opgelopen."
Volgens Véron was de vorige voorzitter van de IASB, Sir David Tweedie, "overambitieus" in zijn doelstellingen. "Hij wilde te veel en hij had haast en daarbij had hij niet voldoende oog voor de politieke haalbaarheid van een snelle wereldwijde acceptatie van IFRS. Ik denk dat het heel moeilijk wordt als de IASB op dezelfde weg voortgaat als onder Tweedie."
Een fundamenteler probleem is echter de onduidelijkheid over de uitgangspunten en de governance van de IFRS Foundation. Wereldwijde verslaggevingsstandaarden zijn vooral belangrijk voor beleggers, maar in de toezichthoudende organen op de IASB zijn ze nu nauwelijks vertegenwoordigd. Idealiter zouden ze daarin volgens hem "de meerderheid moeten hebben".
De kern van de zaak is dat de verslaggevingsstandaarden van IFRS worden ontworpen door een organisatie met een governance-probleem. De perikelen rondom mark-to-market in oktober 2008 waren daar exemplarisch voor, de kwestie rond de afwaarderingen van Griekse schulden wederom. De IASB mist het gezag om zich te weer te stellen tegen druk van partijen die aan verslaggevingsstandaarden andere eisen stellen dan alleen informatieverschaffing. Daarom moeten de kapitaalverschaffers, de partijen die het meeste belang hebben bij IFRS, een voorname rol krijgen in het toezicht op de IFRS Foundation."
Dat beleggers weinig gemotiveerd zijn om zich daarmee te bemoeien is volgens Véron het punt niet. "Het punt is dat de foundation zou moeten zien dat het in haar belang is daar verandering in te brengen."
Is de benoeming van Hans Hoogervorst tot IASB-voorzitter een stap in de goede richting? "Ik zet mijn vraagtekens bij het feit dat Hoogervorst geen achtergrond heeft in de accountancy. Dat wil niet zeggen dat hij geen goede voorzitter zou kunnen zijn, maar in de statuten van de IFRS Foundation staat dat de voorzitter wél over zo'n achtergrond zou moeten beschikken."
Maar hoe functioneert Hoogervorst? "Ik gun hem vooralsnog het voordeel van de twijfel. Maar zijn start was niet smetteloos. Hij heeft natuurlijk bizarre uitspraken gedaan toen hij juli 2011 de Europese Commissie opriep IFRS 9 snel te accepteren. Toen speelde ook de problematiek rond de Griekse schulden en Hoogervorst gaf als argument dat daarmee de Europese banken snel wat lucht konden krijgen ten aanzien van de Griekse staatsobligaties."
Die uitspraken hebben volgens Véron verwarring gecreëerd en hebben de acceptatie van IFRS in de Verenigde Staten niet versneld.
Dat Hoogervorst in augustus 2011 in een brief aan de European Securities and Markets Authority (ESMA) zijn beklag deed over de wijze waarop Europese banken hun Griekse schuldpapieren afwaardeerden, omschrijft Véron als een politieke "eenmansactie". "Een actie zonder precedent, want hij zette daarmee de Europese banken apart, terwijl IFRS een wereldwijde standaard is en deze kwestie ook wereldwijd speelt. Hiermee wordt weer de indruk gewekt dat de IASB vooral een Europese organisatie is en zich vooral richt op Europa."