Nieuws 19 december 2011

Grote accountantskantoren halen minder omzet uit controle

Grote accountantskantoren behalen minder omzet met wettelijke controles. Scherpe concurrentie op tarief en verlies van marktaandeel aan de niet-oob kantoren zijn hiervoor de belangrijkste redenen. Dit blijkt uit de Zakelijke Dienstverlening Alert van ING Economisch Bureau.

Het verlies aan omzet wordt deels goed gemaakt door overige dienstverlening bij controlecliënten. De cijfers zijn afkomstig uit de vorige week gepubliceerde 'Uitkomsten AFM Monitor Accountantsorganisaties 2010'  van de Autoriteit Financiële Markten (AFM).

Omzet uit wettelijke controle neemt af

In Nederland zijn vijftien accountantskantoren met een vergunning om beursgenoteerde bedrijven en financiële instellingen te controleren. Samen verrichten zij een kleine veertienhonderd wettelijke controles bij deze organisaties van openbaar belang (oob). De big four-kantoren en de kantoren daar vlak onder verrichten de meeste van deze audits. Daarnaast verrichten de vijftien kantoren het merendeel van de wettelijke controles bij niet-oob's. De totale omzet die door deze kantoren in 2010 is behaald met wettelijke controles ligt op 718 miljoen euro, 11 procent lager dan in 2009 (tabel  1). 

Tabel 1 Samenstelling van bij controlecliënten behaalde omzet door oob-kantoren (in € mln)

	2009	2010	Groei
Wettelijke controle	805	718	-11%
Overige assurance diensten	170	225	32%
Overige diensten	231	215	-7%
Totaal omzet bij controlecliënten	1.206	1.158	-4%

Bron: AFM

Minder controles, meer concurrentie

Voor de omzetdaling in de wettelijke controlepraktijk van de grotere kantoren zijn drie redenen aan te wijzen: 

1. Het aantal audits van oob's is met 14 procent gedaald.
2. Per controle wordt, ondanks meer gedeclareerde uren, minder in rekening gebracht. Met name bij oob-klanten is er scherpe concurrentie op tarief. Tussen 2009 en 2010 is het totale aantal nieuwe oob-controleklanten van de kantoren bijvoorbeeld ruim verdubbeld. Ongeveer één op de vijf van deze klanten was een nieuwe controlecliënt voor de kantoren. Dit  is een goede indicatie dat klanten sneller bereid zijn van accountant te wisselen en dat dus ook doen.
3. De kantoren met een oob-vergunning verliezen marktaandeel bij de controle van niet-oob's. In een jaar tijd liep hun marktaandeel terug van 73 naar 70 procent.

Extra dienstverlening maakt omzetverlies deels goed

De omzetteruggang in de wettelijke controlepraktijk is gedempt door bij controlecliënten andere diensten te verkopen. Met deze diensten werd 10 procent meer omzet binnengehaald, waarmee iets minder dan de helft van het omzetverlies in de controlepraktijk kon worden goedgemaakt. Vooral de overige assurancediensten brachten meer op. 

Andere kantoren met vergunning profiteren

De ongeveer 360 kantoren met een niet-oob-vergunning zagen hun omzet uit controle met 13 procent stijgen (tabel 2). Deze kantoren behaalden bovendien meer overige omzet bij hun controleklanten. Deze extra inkomsten werden vooral met niet-assurancediensten.behaald. 

Tabel 2 Samenstelling van bij controlecliënten behaalde omzet door niet-oo-kantoren (in € mln)

	2009	2010	Groei
Wettelijke controle	99	112	13%
Overige assurance diensten	5	6	20%
Overige diensten	45	58	29%
Totaal omzet bij controlecliënten	149	176	18%

Bron: AFM