Controleplicht afschaffen?
Moet de controleplicht voor middelgrote bedrijven worden vervangen door de beoordeling of andere vormen van assurance? VNO-NCW en MKB-Nederland zitten er niet op te wachten, maar juichen de discussie over maatwerk toe. Accountantskantoren zijn verdeeld en de vrees voor omzetverlies is gering.
Dat blijkt uit reacties van een groot aantal accountants en anderen in het decembernummer van Accountant. Voorstellen in deze richting zijn de afgelopen tijd in uiteenlopende varianten gedaan door onder meer Marcel Pheijffer, BDO en Joop Anemaet.
Pieter de Kok, sprekend als partner bij Coney (niet als voorman van Tuacc), juicht het afschaffen van de wettelijke controleplicht toe, maar de beoordelingsverklaring voegt weinig toe en omschrijft hij als "pappen en nathouden".
Als het eigendom en de directie in één hand zijn, voegt de controle volgens velen niets toe.
Toch denken anderen er anders over. Directeur Vaktechniek Ted Verkade van Baker Tilly Berk was in 2007 nog voor afschaffing, maar nu niet meer. "De controle geeft zekerheid over de cijfers en draagt bij aan good governance. Ondernemers onderschrijven het maatschappelijk belang bij good governance niet altijd. Daarom is het soms goed om hen te dwingen."
Carel van den Braak van Trivium in Schijndel waarschuwt dat gemakkelijk verwarring kan ontstaan wanneer de accountant verschillende producten levert. "Welke betekenis moet het maatschappelijk verkeer toekennen aan de beoordelingsverklaring?"
Nico van der Kooij van AADAF in Nieuwegein: "Als de controlestandaarden overboord gaan, zet het beroep de klok terug. Klanten vragen wel eens: moet dat nu wel worden gecontroleerd? Wij zeggen dan: ja, dat moet volgens de regels. Als de controle vrijwillig wordt, gaan klanten steeds vaker zeggen: moet je daar nu wel naar kijken, kun je dat niet laten zitten? Dat gaat niet werken."
De onduidelijkheid over wat de accountant wel en niet heeft bekeken, is voor de NBA "een belangrijke reden om terughoudend" te staan tegenover de beperking van de controleplicht. Verder twijfelt de NBA aan de kostenbesparing.
Directeur Berry Wammes: "Middelgrote rechtspersonen zijn vaak internationaal actief en ook hun internationale relaties zijn geïnteresseerd in goede financiële verslaggeving. Als je de controle laat vallen, zullen betrokkenen die zekerheid mogelijk op een andere manier proberen af te dwingen. En dat kan leiden tot hogere kosten voor de onderneming. Overigens vind ik dat het niet aan de controleurs is om de controlegrens te bepalen, maar aan de gebruikers, de toezichthouders en de wetgever."
Wat zouden de financiële gevolgen voor accountants zijn als de controleplicht voor middelgrote bedrijven wordt afgeschaft?
Joop Anemaet (Menon): "De mkb-accountant doet voor 95 procent samenstellings- en voor vijf procent controlewerkzaamheden. Als je de controlegrenzen verhoogt, gaan de controleklanten heus niet weg. Dan wordt het gewoon een samenstellings- in plaats van controleverklaring."
Sommigen wijzen in dit verband op de strategische aspecten bij mkb-AA-kantoren. Als de drempelbedragen worden verdubbeld, valt een fors deel van de controlevergunningen en controleplichtige bedrijven weg. Veel mkb-kantoren verliezen daardoor omzet waarop zij volgens deze accountants "toch niet zitten te wachten".
Dit soort kleine kantoren doet de controles nu noodgedwongen om hun mooiste klanten binnen te houden, aldus een accountant in dit segment. Maar het kost ze veel geld om een controleafdeling te hebben die aan alle eisen voldoet. Bovendien moeten ze ook nog vijf procent van de controleomzet afdragen aan de AFM. "Ze verdienen niets aan de controles."