Nieuws 03 mei 2010

‘Benoeming politicus bij rekenkamer vereist extra waarborgen’

Benoemingen van politici kunnen een bedreiging vormen voor het onafhankelijk en objectief functioneren van een rekenkamer en voor het vertrouwen van burgers. Dat zegt Robert Mul, oud-directeur Rekenkamer Rotterdam en erevoorzitter van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers & Rekenkamercommissies (NVRR). "Als er politici solliciteren, dienen er zeker extra waarborgen te worden getroffen." Aanleiding is de recente benoeming in Amsterdam.

Mul doet zijn uitspraken in een artikel in het deze week verschijnende meinummer van 'de Accountant'. Aanleiding is de benoeming op 21 april 2010 van Jan de Ridder als directeur van de Rekenkamer Amsterdam, een stad waar de PvdA al decennialang politiek domineert. De Ridder is PvdA-gemeenteraadslid in Haarlem en was daar nog vorig jaar kandidaat-lijsttrekker.

De Ridder wordt de opvolger van Victor Eiff, die op 1 juni 2010 vertrekt. De politiek ongebonden Eiff lag in diverse kwesties overhoop met de PvdA. Drie jaar geleden was dat vanwege door de Rekenkamer gesignaleerde belangenverstrengeling van PdvA-deelraadsleden in Amsterdam Zuidoost.

In november 2009 verscheen er op verzoek van de Amsterdamse stadsdelen een kritisch rapport over de werkwijze van de Rekenkamer, geschreven onder leiding van André Krouwel, politicoloog aan de Vrije Universiteit en actief PvdA'er.

Op 17 december 2009 stelde Eiff tegenover Accountant.nl te vermoeden dat dit onderzoek "een politieke achtergrond" heeft. "De afgelopen jaren hebben wij als rekenkamer op heel wat PvdA-tenen gestaan. Ik kan mij niet onttrekken aan de gedachte dat de uitkomst van het onderzoek al vaststond voordat het onderzoek werd gehouden."

Bij de Amsterdamse rekenkamer - maar Rotterdam kent hetzelfde model - draagt de directeur als enige alle verantwoordelijkheid voor de onderzoeken. Daarom plaatsen sommigen vraagtekens bij de 'politisering' van deze functie. De Ridder heeft laten weten zijn raadslidmaatschap in Haarlem neer te leggen, maar aanvankelijk vond hij dat niet nodig.

"Benoemingen van politici kunnen een bedreiging vormen voor het onafhankelijk en objectief functioneren van een rekenkamer en voor het vertrouwen van burgers", meent Robert Mul.

Mul was van 1998 tot 2009 de eerste directeur van de Rekenkamer Rotterdam en medeoprichter van de NVRR. De kritiek die lokale rekenkamers zo nu en dan vanuit de politiek krijgen, bewijst volgens hem dat ze zijn uitgegroeid tot volwaardige organen.

"Als er politici solliciteren, dienen er zeker extra waarborgen te worden getroffen", aldus Mul. De Ridder doet er volgens hem verstandig aan om niet alleen zijn raadslidschap in Haarlem neer te leggen, "maar om al zijn partijpolitieke activiteiten te beëindigen".

In het artikel illustreert Bart Noordam, van 2005 tot 2008 directeur van de Randstedelijke Rekenkamer van de provincies Noord- en Zuid-Holland, de 'onvoorziene voordelen' van politieke onafhankelijkheid. "Op een gegeven moment was een gedeputeerde het helemaal niet eens met mijn rapport. Hij besefte dat ik niet van plan was mijn bevindingen aan te passen. Hij vroeg van welke politieke partij ik lid was. Het was duidelijk dat hij 'bovenlangs' alsnog zijn gelijk wilde krijgen. Toen ik zei van geen enkele partij, viel er een grote stilte. Er was dus geen bovenlangs mogelijk. Na enige tijd vroeg hij verbaasd hoe ik van plan was zonder politieke partij in het openbaar bestuur carrière te maken. Mijn antwoord was dat ik geen plannen in die richting had."