Nieuws 26 maart 2010

Aandacht voor integer handelen overheid is gegroeid

Ministeries zijn meer aandacht gaan geven aan maatregelen om het integer handelen door de rijksoverheid te bevorderen. Sinds 2004 hebben negen van de dertien ministeries vooruitgang geboekt met organisatorische maatregelen. Dit staat in het rapport 'Stand van zaken integriteitszorg Rijk 2009' van de Algemene Rekenkamer.

Het inzetten van risicoanalyses is nog een relatief zwak punt, terwijl dat juist maatwerk per organisatie mogelijk maakt. De beleving van integriteit onder ambtenaren kan beter; is er meer aandacht voor, dan wordt het als belangrijker ervaren.

Een enquête wijst uit dat slechts een minderheid van de rijksambtenaren het voorbeeldgedrag en de ethische sturing van hun leidinggevende als positief beoordeelt. Een deel van de rijksambtenaren kent de regelingen voor integer handelen onvoldoende. Onder druk van bezuinigingen kan de aandacht voor integriteitszorg verslappen.

De meeste ministeries, en in het bijzonder Algemene Zaken en Buitenlandse Zaken, boeken vooruitgang. De ministeries van Financiën, Defensie, Landbouw, Natuurbeheer en Voedselveiligheid (LNV) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) blijven daarbij achter.

Overheidsorganisaties dienen onkreukbaar en betrouwbaar te zijn. Er zijn overigens signalen dat de aandacht voor integriteit bij de rijksoverheid onder druk van taakstellingen en heroverwegingen kan gaan verslappen. Dit is niet wenselijk, zo stelt de Algemene Rekenkamer.

Naast zogenaamde harde, organisatorische maatregelen speelt het bevorderen van integer gedrag een grote rol voor het moreel bewustzijn en de integere werkhouding van medewerkers. Voorbeeldgedrag van het management hoort hierbij. Een belevingsonderzoek wijst uit dat een minderheid van de ondervraagde rijksambtenaren positief oordeelt over het voorbeeldgedrag van de leidinggevende. Een heldere visie wordt gemist en er is onvoldoende sturing.

De leidinggevenden zelf denken positiever over integriteitsbeleid en de resultaten daarvan. Dit kan volgens de Rekenkamer tot onderschatting van risico's leiden. De coördinerend minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties moet blijven stimuleren, zoals met uniforme registratie van meldingen en regelingen voor klokkenluiders.

In een reactie erkent de minister van BZK dat er verbeteringen mogelijk zijn. De minister van Defensie heeft al een aantal maatregelen ter verbetering genomen.