Nieuws 04 februari 2010

De Jager mag dieven vangen met dieven

Gestolen gegevens mogen worden gebruikt ten behoeve van belastingheffing, zo lang de fiscus ze maar niet zelf steelt of laat stelen. In Nederland is de discussie daarover gesloten. In België en Duitsland echter niet.

Staatssecretaris De Jager van Financiën mag de gegevens over zwartspaarders op gestolen cd-roms gewoon gebruiken voor de belastingheffing. In 2008 heeft de Hoge Raad dat bepaald in de procedure van een zwartspaarder wiens naam voorkwam op gestolen microfiches van de Luxemburgse vestiging van de Belgische KB bank, kortweg KB Lux.

Het gebruik is echter alleen toegestaan als de belastingdienst de gegevens op een 'gouden schaal' krijgt aangereikt en de diefstal niet heeft uitgelokt of gefaciliteerd.

In het geval van 'KB Lux' hadden vijf medewerkers van de bank microfiches met klantgegevens gestolen. Zij speelden deze door aan de Belgische autoriteiten. Die verstrekten de gegevens over Nederlandse zwartspaarders aan de Nederlandse fiscus, die vervolgens de belastingontduikers aanschreef. Het coöperatieve deel van hen betaalde vervolgens alsnog. De zwijgende rekeninghouders ontsprongen de dans.

In december 2007 zei jurist Michiel Luchtman hierover in 'de Accountant': "Veel mensen hebben (...) het bestaan van hun spaarrekening opgebiecht, waarna zij een naheffing en fiscale boete kregen. Sommigen werden strafrechtelijk vervolgd. Anderen hebben hun been stijf gehouden en zijn blijven ontkennen. Het OM en de FIOD misten daardoor bewijzen en hadden die alleen kunnen vergaren als de Nederlandse justitie hulp had gekregen van de justitiële autoriteiten in België of Luxemburg. Maar die zeiden dat zij niet konden meewerken, mede vanwege het bankgeheim."

In België heeft de Brusselse rechtbank het gebruik van de gestolen KB Lux-gegevens onlangs afgekeurd. Om de onrechtmatige herkomst van de gegevens te verdoezelen, zette justitie een huiszoeking in scène en deed alsof de gegevens daarbij in beslag waren genomen. Dat had justitie beter niet kunnen doen. Volgens de rechter heeft de Belgische justitie met deze actie het recht op een eerlijk proces van de verdachten geschonden. Het strafproces tegen de verdachten - elf directieleden en drie klanten van de bank die werden vervolgd wegens belastingfraude - is ongeldig verklaard.

De Belgische advocaat en hoogleraar belastingrecht Michel Maus acht het niet uitgesloten dat het recht op een eerlijk proces in de ogen van de rechter zónder de huiszoeking niet was geschonden. Dan zouden de gestolen gegevens wél als bewijs zijn toegelaten. Voor de belastingheffing mag onrechtmatig bewijs in België tot nu toe helemaal niet worden gebruikt.

Maus vraagt zich af hoe het oordeel van de Belgische rechter zal luiden als de Belgische autoriteiten hebben betaald voor gestolen gegevens.

Een medewerker van de LGT-bank in Liechtenstein verkocht een cd-rom met klantgegevens voor ongeveer viereneenhalf miljoen euro via de Duitse inlichtingendienst aan de Duitse fiscus. Die gaf deze data door aan de Nederlandse en de Belgische belastingdienst. Volgens Maus heeft tot nu toe alleen de Openbaar aanklager in Antwerpen het aangedurfd om op basis van deze gegevens een zwartspaarder te vervolgen. "Het helen van gestolen goederen is hier namelijk witwassen."

In Nederland is nog geen zwartspaarder berecht op basis van gestolen gegevens waarvoor betaald is. Zo lang De Jager zelf niet betaalt voor gegevens kan hij wellicht volhouden dat hij de onrechtmatige verkrijging van de gegevens niet heeft gefaciliteerd.

Op basis van de gestolen LGT-gegevens is in Duitsland onder anderen de voormalig CEO van de Deutsche Post, Klaus Zumwinkel, veroordeeld. De hoogste rechter moet nog uitmaken of bij deze gegevens sprake is van heling en of dit onrechtmatig verkregen bewijs een eerlijk proces in de weg heeft gestaan.

De rechter zal zich ook moeten uitspreken over de meest recente aankoop van gestolen bankgegevens. Een advocaat uit Dresden heeft tegen zijn partijgenote en Bondskanselier Angela Merkel aangifte gedaan van uitlokking van en medeplichtigheid aan onder meer heling.