Nieuws 29 november 2010

'Drie uitdagingen voor ethiekverbetering'

Volgens hoogleraar Eduard Kimman liggen er voor RA's en RC's zeker drie uitdagingen te wachten om de ethiek in ondernemingen op een hoger plan te brengen.

Kimman, hoogleraar Onderneming en Ethiek in Nijmegen, bracht dit vorige week naar voren tijdens de presentatie van de Salary Survey 2010 van het Controllers Instituut.

Volgens Kimman zijn de meeste managers 'scientific' overeenkomstig het gedachtegoed van Frederic Taylor en zien zij de mogelijkheden niet die zich voordoen bij cultuuromslagen zoals fusies, overnames en faillissementen. Controllers, hrm- en compliance-managers zouden volgens hem juist in die situaties als een soort anti-management het zittende management een alternatief moeten bieden wat betreft cultuur en ethiek.

De tweede uitdaging is volgens Kimman dat we (weer) onder ogen moeten zien dat organisaties kunnen leren en dat men zich moet afvragen wat gezond of ongezond is voor medewerkers, wat fair of unfair is voor afnemers, enzovoort.

De derde uitdaging ligt in het voortdurende besef dat een RA of RC enerzijds een onafhankelijke professional is en anderzijds een afhankelijke medewerker. Het gaat erom dat dilemma goed voor ogen te houden en vervolgens niet te handelen vanuit één altijd geldend mensbeeld, maar in te zien dat de postmoderne mens gefragmenteerd is, meerdere moralen heeft en zich regelmatig van de ene sociale zone naar de andere verplaatst - en zich derhalve voortdurend aan andere geldende normen conformeert.

Belangrijk is volgens Kimman ook te beseffen dat er geen koppeling bestaat tussen waarden (van het individu) en normen (door sociale omgeving opgelegd) en dat organisaties niet de optelsommen zijn van alle aanwezige persoonskenmerken.

Volgens de hoogleraar zijn organisatiekenmerken op zichzelf staande fenomenen die doorgaans zijn gebaseerd op en gevoed door continuïteit en waarvan een individu vooral afhankelijk is.

Wat betreft de praktische toepassing van een streven naar meer ethiek is Kimman van mening dat dit niet met macht is af te dwingen, maar wel door proberen te overtuigen, door vragen te stellen en twijfel te zaaien.

Ethiek is ook een kwestie van tijd en geduld. Mocht de respons volstrekt onvoldoende blijven, dan moet vertrek bij de organisatie volgens Kimman zeker worden overwogen. Blijven betekent vroeger of later toch dat men zich in zekere mate gaat aanpassen aan de onethische cultuur.