Nieuws 11 oktober 2010

Ernst & Young: Europese harmonisatie van overheidsverslaggevingsregels blijft grote uitdaging

In de nasleep van de mondiale economische crisis staan onderwerpen als verantwoording, transparantie en duurzaamheid ineens weer boven aan de internationale politieke agenda. Beleidsmakers beginnen in te zien dat overheden een degelijk en uniform stelsel van verslaggevingsregels nodig hebben, zo blijkt uit het rapport van Ernst & Young 'Towards transparency: a comparative study of governmental accounting in Europe'.

Ernst & Young onderzocht in negentien Europese landen het verloop van de invoering van 'accrual accounting', ofwel de administratieve verantwoording op basis van de periode-toerekeningsmethode. De studie richt zich daarbij specifiek op de vraag of IPSAS (International Public Sector Accounting Standards) een succesvol hulpmiddel is om de invoering te vereenvoudigen. Ook geeft het onderzoek inzicht in de inspanning van overheden om hun overheidsverslaggevingsstelsel te hervormen.

Lokale regels hebben de voorkeur

De uitkomsten geven aan dat in zeventien van de negentien Europese landen meer dan de helft van de ondervraagde instanties op lokaal en nationaal niveau zijn overgestapt op accrual accounting. Voor verschillende andere overheidsorganisaties lijkt niet zozeer de vraag te zijn óf dit zal gebeuren maar eerder wanneer. Het onderzoek toont echter ook aan dat veel rechtsgebieden de lokale regels nog prefereren boven IPSAS. IPSAS normen worden op dit moment nog vaak gezien als een oriëntatiepunt en leidraad, waaruit soms elementen worden overgenomen.

Harmonisatie lijkt ver weg

Rob Ellermeijer van Ernst & Young verklaart: "Steeds meer Europese overheden stappen over van cash accounting (verantwoording op het moment van realisatie van betalingen en ontvangsten) naar accrual accounting (verantwoording op basis van transacties, rekening houdend met vorderingen en verplichtingen). In Europa bestaan echter nog grote verschillen in verslaggevingvoorschriften. Een eenduidig geharmoniseerd stelsel van accrual accounting, bijvoorbeeld op basis van IPSAS lijkt nog ver weg. Je zou eigenlijk denken dat de mondiale financiële crisis een leermoment had kunnen zijn voor bestuurders om de aandacht te richten op de voordelen van accrual accounting. Toch lijken financiële overheidsbestuurders de voordelen van een geconsolideerd stelsel van accrual accounting nog niet in overweging te hebben genomen."

Efficiënter en effectiever versus kosten en complicaties

Tien van de negentien respondenten gebruiken momenteel een accrual-benadering: Oostenrijk, Denemarken, Finland, Frankrijk, Litouwen, Portugal, Spanje, Zweden,  Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. Zij zijn ervan overtuigd dat dit de kosteneffectiviteit en efficiëntie bevordert, en dat het de externe verantwoording en het toezicht vereenvoudigt.

Een derde van de ondervraagden verklaart echter dat ze nog steeds gebruikmaken van cash accounting: Baden-Württemberg , Beieren, Saksen-Anhalt (Duitsland) en Griekenland . Deze groep bevestigt dat er geen plannen zijn om over te stappen op accrual accounting vanwege de kosten en complicaties die de implementatie met zich mee zou brengen. Ondanks de grote inzet van de IPSAS Board en andere internationale organisaties om het gebruik van IPSAS te stimuleren is er dan ook nog geen enkel rechtsgebied dat IPSAS volledig heeft geïmplementeerd.

Transparantie

Ellermeijer: "Gezien de moeilijkheden die iedere hervorming nu eenmaal met zich meebrengt, zullen pragmatici wellicht geneigd zijn vertrouwde lokale regels te handhaven in plaats van IPSAS. Dat is een gemiste kans. Hervormingen die goed aansluiten op IPSAS zullen op de lange termijn van grote toegevoegde waarde zijn voor overheden. Een geharmoniseerd stelsel van maatregelen maakt het veel eenvoudiger voor lokale en regionale overheden om resultaten te vergelijken en te benchmarken. Bovendien kan het worden ingezet voor internationale organisaties als de Europese Commissie en de Verenigde Naties. Het komt dan ook de verantwoording en transparantie van overheden ten goede."