Nieuws 23 juni 2009

Accountantscontrole 'dynamisch en organisch'

De aard van accountantscontrole wordt bepaald door de mens met zijn menselijke capaciteiten en gedrag, en is daarmee 'dynamisch en organisch'. Dit concludeert Joost van Buuren in zijn proefschrift 'On the Nature of Auditing: "The Audit Partner Effect"'. Van Buuren verdedigt zijn proefschrift morgen in het Koetshuis van de Nyenrode Business Universiteit.

Het proefschrift van Van Buuren gaat over het karakter van accountantscontrole. Is accountantscontrole in essentie 'statisch en mechanisch' of juist 'dynamisch en organisch'? Als accountantscontrole 'statisch en mechanisch' is, zou dit betekenen dat er standaard controle-oplossingen beschikbaar zijn, die eenvormig door accountantpartners kunnen worden toegepast. Bovendien zouden accountantskantoren de controlekwaliteit in hoge mate kunnen waarborgen door interne beheersprocessen en een intern toezichtsapparaat. 

Maar als accountantscontrole als 'dynamisch en organisch' kan worden beschouwd, dan suggereert dit dat er geen eenvormige standaard controle-oplossingen beschikbaar zijn en dat controlekwaliteit afhankelijk is van de capaciteiten, motivatie en inzet van de individuele partner en de controleteams. 

Van Buuren onderzocht de aard van accountantscontrole aan de hand van twee vragen. Ten eerste, zijn de verschillen in controlekwaliteit tussen accountantpartners van belang? Ten tweede, zijn de verschillen in controlekwaliteit te verklaren door strategische keuzes van accountantpartners met betrekking tot hun persoonlijke ondernemersplan? 

Voor het antwoord op de eerste vraag bestudeerde hij of grote accountantskantoren een homogene controlekwaliteit leveren. Van Buuren concludeert dat dit niet het geval is. De gemiddelde geleverde controlekwaliteit door een accountantsfirma is de optelsom van de geleverde controlekwaliteit van de individuele partners, bleek uit zijn onderzoek. 

De tweede vraag gaat over de mate waarin het persoonlijke ondernemingsplan van de accountantpartner de controlekwaliteit systematisch beïnvloedt. Van Buuren veronderstelde dat accountantpartners een persoonlijk ondernemersplan ontwikkelen om de hoge concurrentiedruk op de accountantsmarkt te overleven en om de omzet- en winstdoelstellingen van de accountantsfirma te realiseren.

Hij verwachtte dat er drie primaire ondernemersstrategieën zijn die resulteren in drie accountantpartner-archetypen, namelijk de liberale, kwaliteits- en de conservatieve accountantpartner. De resultaten ondersteunen het bestaan van deze drie archetypen en de bijbehorende ondernemersplannen. Volgens Van Buuren wordt de kwaliteit van de controle beïnvloed door het ondernemersplan van de partner. 

Op basis van deze resultaten concludeert Van Buuren dat de aard van accountantscontrole 'dynamisch en organisch' is, ongeacht factoren als land, accountantsfirma of sector.