Nieuws 27 februari 2009

Pleidooi voor beroepsgroep commissarissen

Er moet een orde of beroepsgroep komen voor commissarissen. Die moet het debat leiden over de functie van commissarissen en werken aan de kwaliteit van de toezichthouders. Daarvoor pleit Jaap van Manen, partner van PricewaterhouseCoopers (PwC) en hoogleraar Corporate Governance aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Aanleiding hiervoor is de kritiek op het functioneren van commissarissen van beursfondsen, woningcorporaties en zorginstellingen. 

Volgens Van Manen begint het de laatste tijd steeds meer duidelijk te worden dat commissarissen vaak niet doen wat van hen wordt verwacht. "Commissarissen hebben de economische problemen niet veroorzaakt, maar de economische problemen brengen wel de problemen aan de oppervlakte", aldus Van Manen. 

De hoogleraar Corporate Governance onderscheidt vier bijzondere kenmerken die gekoppeld zijn aan het functioneren van commissarissen: 

• Commissarissen hebben over het algemeen onvoldoende bedrijfsspecifieke kennis.
• Commissarissen worden geacht toezicht te houden op het bestuur maar zijn voor hun informatie zelf afhankelijk van de directie.
• Het functioneren vindt plaats met grote intervallen - vier tot zes vergaderingen per jaar - waardoor de werkzaamheden steeds onderbroken wordt.
• Commissarissen functioneren als groep, maar voor een effectief functioneren als groep is het noodzakelijk dat men open verhoudingen kent, kritisch is ten opzichte van elkaar maar ook ruimte geeft en neemt. Dat gebeurt niet altijd.

Volgens Van Manen kan een groter bewustzijn ten aanzien van bovenstaande beperkingen helpen bij het verhogen van de effectiviteit van commissarissen. 

In ideeën zoals minister Klink van VWS onlangs in de Volkskrant opperde over het aansprakelijk stellen van toezichthouders bij disfunctioneren, ziet Van Manen niets. "Ik vind het wel begrijpelijk van de minister, maar het biedt mijns inziens niet de oplossing voor een ernstig structureel probleem in de top van ondernemingen en andere organisaties." 

Hij blijft voorstander van zelfregulering: "Er zit niets anders op dan het opnieuw uitvinden van de functie. Dat kan alleen gebeuren als commissarissen zich bewust zijn van de bestaande problemen en zich openstellen voor kritiek op hun functioneren." 

Van Manen is daarom voorstander van het oprichten van een orde of een beroepsvereniging, analoog aan bijvoorbeeld de orde van advocaten, die werkt aan kwaliteitsverhoging. "Je kunt je voorstellen dat zo'n beroepsvereniging bijvoorbeeld opleidingen aanbiedt, kennis verzamelt en best practices verspreidt. Zij kan ook optreden als aanspreekpunt voor bestuurlijk overleg." 

(Bron: PwC)