Nieuws 26 november 2009

Roger Dassen: 'Accountants treft geen blaam, maar rol moet wel anders'

Ook al treft accountants in de kredietcrisis ten aanzien van hun kernactiviteit geen blaam, hun maatschappelijke rol moet wel veranderen. Dat zegt Deloitte-voorzitter en hoogleraar Roger Dassen in een interview in NRC Handelsblad.

Anders dan bij de boekhoudschandalen begin deze eeuw, blijft de rol van accountants bij het ontstaan van de kredietcrisis buiten schot. Maar ook al treft accountants "geen blaam" voorzover het gaat om de controle van jaarrekeningen, er is wel aanleiding om te kijken of accountants "hun maatschappelijke rol anders moeten vervullen". 

Dat zegt Roger Dassen, bestuursvoorzitter van Deloitte Nederland en tevens hoogleraar aan de Vrije Universiteit, in een interview met Daan van Lent in NRC Handelsblad van 24 november 2009. Dassen prijst het project Kennis Delen waar het NIVRA mee is begonnen. "Daar ben ik blij mee, accountants moeten hun maatschappelijke verantwoordelijkheden nemen. De accountant kan niet meer volstaan met te zeggen dat hij de jaarrekening goed gecontroleerd heeft. Wat hier op een microniveau gebeurt kan aan de andere kant van de wereld dramatische gevolgen hebben." 

"Als je alleen kijkt naar de traditionele rol van het controleren van de jaarrekening, dan kun je niet zeggen dat de accountants grote steken hebben laten vallen. (...) Dat wil niet zeggen dat dit keer alles perfect voor elkaar was en dus zijn we met toezichthouders bezig om de kwaliteit van de controle nog verder omhoog te krijgen. Ook moeten we als accountants nu niet opgelucht ademhalen dat ons geen blaam treft en daaruit concluderen dat de crisis voor ons niet relevant is geweest. Wij hebben ook de verantwoordelijkheid om te kijken wat er mis is gegaan en of wij niet onze maatschappelijke rol anders moeten invullen." 

Dassen noemt een concreet voorbeeld: "Stel je bent accountant van een Amerikaanse hypotheekverstrekker en ziet dat er geld wordt geleend aan mensen die rente en aflossing nooit kunnen betalen en dat het onderpand er ook niet best uitziet. Als je vervolgens constateert dat die lening in een pakketje wordt doorverkocht aan een volgende partij en het risico weg is bij die klant van jou, dan kun je het daarmee afdoen. Puur geredeneerd vanuit de jaarrekening van die ene klant is dat juist. De uitdaging is nu dat je dat soort signalen, met alle klanten die wij zien en ondanks alle afspraken over geheimhouding, toch kunt vertalen naar een macro-inzicht." 

Ook stelt Dassen dat voor accountants de controles binnen ondernemingen eigenlijk verder zouden moeten gaan dan nu het geval is. "Ook over risicobeleid bijvoorbeeld." 

Ten aanzien van het gebruik van off balance vehicles, die bij Enron en Parmalat maar ook in de aanloop naar de huidige crisis weer een rol speelden zegt de Deloitte-voorzitter: "Een belangrijke voorwaarde om dingen van je eigen balans te halen is dat je daadwerkelijk zelf geen risico meer loopt. In een aantal gevallen, vooral in de VS, hebben we gezien dat het leek of het risico overgedragen was, maar dat het uiteindelijk door de complexiteit toch niet het geval was."