Nieuws 26 november 2009

Jan Helderman rapporteert eerste resultaten Kennis Delen

Tijdens de Accountantsdag 2009 gisteren verhaalde NIVRA-voorzitter Jan Helderman over de resultaten van de pilot in het project Kennis Delen. Daarbij maakte hij ook de instelling bekend van een Signaleringsraad onder voorzitterschap van Frans van der Wel.

In zijn speech memoreerde Helderman nog even de eerste aanzetten tot dit NIVRA-project. In april 2008, bij de opening van het nieuwe NIVRA-kantoor zei hij toen: "Individueel is de accountant beperkt in zijn mogelijkheden signalen af te geven. Maar collectief kunnen beroepsgenoten wel degelijk hun stem laten horen. Door het delen van ervaringen kunnen risico's in het maatschappelijk systeem eerder worden getraceerd en gesignaleerd. Het NIVRA wil die collectieve rol meer gestalte geven." 

De collectieve signaleringsfunctie van de accountant is "onderontwikkeld", herhaalde Helderman gisteren. "Ook in de nasleep van de kredietcrisis kwam dat nadrukkelijk aan de orde." De pilot die de afgelopen maanden is uitgevoerd laat echter zien dat er volop kansen liggen om de specifieke expertise van accountants beter te ontsluiten voor het maatschappelijk verkeer. 

Die pilot bestond uit een online-enquête onder alle leden, met vragen over de risico's die zij zien bij ondernemingen waarin of waarvoor zij actief zijn. Deze werd ingevuld door bijna 600 respondenten, van wie 42 procent werkt als accountant in business, 40 procent als openbaar accountant en 16 procent als internal auditor. Twee procent is niet (meer) werkzaam. Bijna de helft van de respondenten werkt bij een organisatie van meer dan 500 medewerkers, en nog eens 28 procent bij een organisatie met 21 tot 500 medewerkers. 

De genoemde risico's weerspiegelen voor een deel de tijdgeest, stelt Helderman. "Op nummer één en twee staan respectievelijk de prijsontwikkeling in de markt en de liquiditeit (genoemd door 32 en 31 procent van de respondenten). Het derde algemeen onderkende risico is 'onvoldoende capaciteit/kwaliteit personeel' (27 procent), op de voet gevolgd door overregulering (26 procent) en bedrijfscultuur/kritisch vermogen (25 procent). Opmerkelijk is dat slechts zeven procent meent dat er risico's schuilen in de kwaliteit van het externe toezicht en in deregulering wordt al helemaal geen risico gezien." 

Op basis van de enquêteresultaten zijn vervolgens ter verdieping bijeenkomsten georganiseerd met sectorspecialisten uit de ledenkring. Als derde stap is deze kennis daarna in breder verband gedeeld tijdens stakeholder-meetings, debatbijeenkomsten met ondernemingsbestuurders, toezichthouders en, voor zover relevant, wetgevers. 

Op de NIVRA-website wordt binnenkort meer informatie over het project gepubliceerd, maar Helderman noemde alvast per geselecteerde sector één risico. 

Experts en stakeholders in de verzekeringsector waren het er over eens dat risicomanagement nog te fragmentarisch en onsamenhangend wordt ingevuld. 

Bij woningcorporaties vloeien risico's vooral voort uit een gebrekkige corporate governance, die daar vaak het karakter heeft van "een technische exercitie. Er is nog onvoldoende aandacht voor de juiste mindset." 

Een belangrijk risico in het onderwijs is de gebrekkige kwaliteit van de financiële functie, met name bij kleinere instellingen. Helderman: "Er bestaat een gebrek aan financiële competenties, waardoor teveel op administratiekantoren wordt gesteund." 

Binnenkort wordt de gevolgde werkwijze geëvalueerd. "Behoeft de gekozen methodiek aanpassing? En daarbij kijken we zeker ook naar technologische oplossingen." 

Tot slot van zijn presentatie maakte Helderman een belangrijke nieuwe stap bekend in dit project: de instelling van een Signaleringsraad, onder voorzitterschap van KPMG-partner, hoogleraar en oud-NIVRA-voorzitter Frans van der Wel. 

De Signaleringsraad krijgt als belangrijkste taak om de informatie die vanuit het project wordt samengebracht te beoordelen op de noodzaak om tijdig signalen af te geven.