Coöperatie fiscaal aantrekkelijk voor grotere kantoren
De Kamers van Koophandel schrijven elk jaar rond de achthonderd nieuwe coöperaties in het handelsregister in. Die groei is mede te danken aan de deelnemingsvrijstelling die de leden van de coöperaties hebben. Accountantskantoren met meer dan twintig partners kunnen op deze manier dubbele belastingheffing voorkomen. PricewaterhouseCoopers profiteert er sinds 30 juni 2009 van, KPMG sinds 2007.
KPMG en PricewaterhouseCoopers maken er in hun transparantieverslag keurig melding van: tussen de BV's van de vennoten enerzijds en de NV's, waarin de accountancy-, belastingadvies- respectievelijk consultancypraktijk zijn ondergebracht anderzijds is een Coöperatie UA geschoven. UA staat voor uitgesloten aansprakelijkheid. Maar beperking van de aansprakelijkheid is niet de reden voor deze constructie.
De aansprakelijkheidsrisico's zijn voor zover mogelijk al dichtgetimmerd door de vorming van NV's en persoonlijke BV's en door het hanteren van contractuele clausules. Daaraan voegt de coöperatie niets toe.
De NV's betalen het merendeel van de winst uit als management fee aan de partner-BV's. De pijn zit ‘m bij de winst die niet is uitbetaald en resteert nadat de NV's vennootschapsbelasting hebben betaald. Sinds 2007 wordt er nogmaals vennootschapsbelasting geheven als die winst wordt uitgekeerd aan de partner-BV's. De bedoeling van de coöperatie is dit te voorkomen.
Tot 1 januari 2007 was de uitkering van de overwinst geen probleem. De aandeelhouders van de NV vielen onder de deelnemingsvrijstelling. Die bestond tot dan toe voor aandeelhouders met een belang van 5 procent of meer. Bij twintig of meer aandeelhouders verwatert dit belang tot minder dan 5 procent. Tot 2007 gold voor dit soort gevallen toch de vrijstelling. Sindsdien echter niet meer. Daardoor moesten kantoren die dubbele belastingheffing wilden voorkomen iets bedenken. Voordat op 1 januari 2010 de overgangstermijn afloopt.
Eén van de mogelijkheden is de héle winst voor de aandeelhouders uit te keren in de vorm van een management fee. Deze oplossing is niet helemaal zuiver en kan problemen opleveren als er nadien toch nog winst wordt uitgekeerd buiten de fee om.
KPMG en PricewaterhouseCoopers - maar bijvoorbeeld ook Nauta Dutilh, het grootste advocatenkantoor van Nederland - hebben een andere oplossing gekozen. Zij hebben het economisch eigendom van de aandelen in de NV's in handen gegeven van de coöperatie. De coöperatieve vereniging keert de winst uit aan haar leden: de partner-BV's. Op deze manier wordt dus 25,5 procent belasting bespaard.
Voor Nederlandse ondernemingen is niets verdachts aan deze constructie. Anders dan bijvoorbeeld buitenlandse ondernemingen die de aandelen van hun buitenlandse dochters in een Nederlandse coöperatie stoppen zijn de motieven van Nederlandse ondernemers en vrije beroepsbeoefenaren volstrekt legitiem.
Niettemin weigeren zowel KPMG als PricewaterhouseCoopers toe te lichten waarom ze de in hun transparantieverslagen vermelde keuzen voor de coöperatie hebben gemaakt.