Nieuws 16 november 2009

'Beter botte maatregelen dan gedetailleerdheid'

De huidige crisis houdt ons nog een decennium zoet, voorspelt Phil Middelton, partner van Ernst & Young UK en oprichter van de nieuwe adviesgroep Financial Services and Government. Een wondermiddel om banken veiliger te maken bestaat volgens hem niet, maar 'botte regels' die voor iedereen gelden zijn het effectiefst.

"We realiseren ons nu soms al niet meer dat we dichtbij een algehele ineenstorting van het financiële systeem waren", stelt Middleton in een interview in NRC Handelsblad van zaterdag 14 november 2009. "Er was niet veel meer nodig geweest of we hadden geen geld meer kunnen halen uit de pinautomaat, hadden ons loon niet meer bijgeschreven gekregen op onze rekeningen en alles was tot stilstand gekomen. We  hebben nu wel enige mate stabiliteit in het systeem, maar we zijn nog lang niet uit de ellende." 

Ernst & Young heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheden en dilemma's die de kredietcrisis oplevert voor overheden en toezichthouder. Makkelijke oplossingen zijn er niet, is de conclusie. 

Middleton rekent snel af met bankiers die zeggen dat de 'storing' niet structureel was maar is veroorzaakt door een handjevol banken die slecht werden geleid, en dat een rem op financiële innovaties onnodig de economische groei afknelt. "Wat zij zeggen is eigenlijk niet anders dan beweren dat het toevoegen van een aantal reddingsboten aan de Titanic voldoende is". 

Volgens Middleton moeten er duidelijke regels komen voor onder meer het aanhouden van meer kapitaal door banken. Maar hij waarschuwt voor te grote gedetailleerdheid. "Al die banken hebben hele slimme mensen in dienst die gelijk uitdokteren hoe ze om die regels heen kunnen. De partijen die daarin slagen, verdienen daardoor alleen maar weer meer geld dan hun concurrenten. Je kunt beter een aantal botte maatregelen treffen, die voor iedereen gelden. Grotere kapitaalbuffers en de leverage ratio zijn daar voorbeelden van." 

Aan de kansen op succes voor het opsplitsen van te grote banken, waar de baas van de Britse centrale bank Mervyn King in oktober 2009 toe opriep, twijfelt Middleton. "Het idee is sympathiek, maar het is onduidelijk of het in de praktijk kan werken." Hij vreest dat politici uiteindelijk graag hun "nationale kampioenen" willen behouden. 

Grote nationale kampioenen die over de grens actief zijn, zullen volgens hem echter alleen haalbaar zijn voor grote Europese landen. Dit in verband met de nationale financiële draagkracht in geval van problemen. Dat is lastiger voor landen als Nederland of Zwitserland, "die moeten vrezen dat ze een nieuw IJsland kunnen worden". Hij wijst er op dat ook in Nederland er banken waren waarvan het balanstotaal een veelvoud was van het totale bruto binnenlands product. 

Toch ziet Middleton ook voor kleinere landen als Nederland en Zwitserland bancaire mogelijkheden. "Je kunt je voorstellen dat de bankenonderdelen voor particulieren of vermogensbeheer in eigen land  worden ondergebracht, terwijl de  risicovolle handelsactiviteiten in Londen of New York zitten en daar onder de jurisdictie vallen. Als die omvallen, kunnen de Britten of Amerikanen  beslissen of ze die willen redden. Zo niet, dan is het pech maar kan het andere onderdeel in Zwitserland of Nederland  gewoon doordraaien."