Nieuws 16 december 2008

Vrouwelijke managers rapporteren eerlijker dan mannen

Vrouwelijke managers zijn eerlijker dan mannen en collega's rapporteren eerlijker als andere managers dat ook doen. Dit concludeert Yuping Jia, onderzoekster van de Universiteit van Tilburg, in haar proefschrift. Zij onderzocht de rol van de persoonlijkheid van een manager bij het afleggen van financiële verantwoordelijkheid.

Jia kwam tot de conclusie dat karaktertrekken als eerlijkheid, ambitie, en ook de sociale omgeving van managers een grote rol spelen bij de getrouwheid van de rapportage over de bedrijfsresultaten.

Voor haar proefschrift onderwierp zij economiestudenten, mogelijke toekomstige managers, aan een experiment om de kwaliteit van de financiële verslaggeving te onderzoeken op het gebied van getrouwheid. Daaruit blijkt dat een aantal factoren van invloed is op de eerlijkheid waarmee managers hun resultaten rapporteren.

De eerste is een prestatiebonus. De tweede factor is het gedrag van andere managers in het bedrijf, ofwel de sociale omgeving. Tenslotte speelt de persoonlijkheid van de manager zelf een rol: is hij prosociaal (houdt hij rekening met anderen) of is hij juist meer op zichzelf gericht: 'pro-zelf'.

Allereerst is er een direct verband tussen het uitloven van hoge prestatiebonussen en minder eerlijke rapportage door managers. Zij kunnen hun beloning vergroten door de prestatie-indicatoren voor de bonussen te manipuleren.

Maar als managers zien dat collega's hun resultaten getrouw rapporteren, dan zijn zij meer geneigd dat zelf ook te doen. Dat duidt erop dat eerlijke collega's een belangrijk middel kunnen zijn om de betrouwbaarheid van de financiële verslaggeving te verbeteren.

De mate waarin een manager vatbaar is voor beïnvloeding door collega's hangt af van zijn type, dat Jia vaststelde aan de hand van twee criteria: gerichtheid op sociale waarden en geslacht.

Op basis van hun scores voor gerichtheid op sociale waarden zijn de managers onderverdeeld in twee groepen: pro-zelf en prosociaal. De eerste groep vindt vooral de eigen beloning belangrijk, terwijl de prosociale groep ook oog heeft voor het welzijn van anderen.

Uit het onderzoek blijkt dat prosociale managers altijd getrouwer rapporteren dan pro-zelf managers. Vrouwelijke managers rapporteren eerlijker bij een systeem met hoge prestatiebonussen (dat betekent in de onderzoeksopzet dat ze de helft van de bedrijfswinst als prestatiebonus krijgen uitgekeerd) dan mannen.

Jia paste haar bevindingen toe op bestaande kennis over manipulerende managers. Oneerlijk persoonlijk gedrag van managers heeft ook gevolgen voor de financiële verslaggeving van bedrijven. De financiële verantwoording en rapportage van managers die van zelfverrijking beschuldigd waren, scoren laag op diverse erkende kwaliteitsindicatoren.

Zo wordt bij deze bedrijven minder vaak winstegalisatie toegepast, wat doorgaans een teken is van geringe kwaliteit. Ook rapporteren deze managers hun resultaten vaak niet tijdig. Zo vindt bij deze bedrijven meer winststuring plaats, waardoor aandeelhouders kunnen worden misleid.

Het is daarom van groot belang dat bij de selectie en het aanstellen en van topbestuurders normbesef een vooraanstaande rol moet spelen, stelt Jia. Leden van de raad van commissarissen dienen ervoor te waken dat in een onderneming een cultuur ontstaat waarin de hand lichten met regels wordt geaccepteerd of anderszins onethisch gedrag in enige vorm wordt gedoogd. Vooral indien topbestuurders beloond worden met optiepakketten of bonussen is een rechte rug onmisbaar.