Nieuws 19 december 2008

'Ook accountants kun je nationaliseren'

Accountants moeten terdege opletten, anders verliezen zij hun bestaansrecht. Als er een onderzoek komt naar de rol van accountantskantoren bij de kredietcrisis, lopen zij het risico dat hun zakelijke model wezenlijk wordt aangepakt. Dat zegt Jules Muis in een interview met NRC Handelsblad van 18 december 2008. "Als de huidige praktijk zich voortzet, moet er iets veranderen."

Accountants moeten niet alleen maar kijken of hun klanten wel keurig volgens de regels rapporteren, maar durven waarschuwen als ze grote risico's voor het financiële systeem zien ontstaan, aldus Muis, oud-controller van de Wereldbank, oud-NIVRA-voorzitter, voormalig chief internal auditor van de Europese Commissie en auteur van een weblog op deze site.

"Accountants kunnen optellen wat ze bij verschillende banken zien. Als je het privilege hebt van een maatschappelijk, publieke functie in de private sector met goede salarissen - iedereen praat nu wel over het salaris van Zalm bij ABN AMRO, maar ik vermoed dat zijn controlerend accountant meer verdient - dan moet je wat terugdoen. Zeker gezien de problemen waar we nu mee kampen."

Een goede accountant moet niet alleen zijn cliënt, maar ook zijn eigen controleomgeving begrijpen, aldus Muis in het interview. "Hij moet de vraag durven stellen of de toezichthouders het doorgronden. Dat hoort bij zijn verantwoordelijkheid. Als het fout gaat, wordt een accountant altijd meegesleept. De accountant die een goedkeurende verklaring afgeeft, is daarmee ook verbonden aan de toekomst van dat bedrijf. Accountants moeten beter begrijpen dat alleen maar goedkeurende verklaringen uitschrijven, zoals nu in de praktijk gebeurt, een risicovolle zaak blijft."

Op de vraag van NRC Handelsblad of er accountants zijn die na het uitbreken van de kredietcrisis in de zomer van 2007 aan de bel hebben getrokken, antwoordt Muis: "Er is over 2007 niet één goedkeurende verklaring ingetrokken. De vraag is hoe dat met de jaarrekeningen over 2008 zal gaan. Nu lijkt de accountancy op een tandartsenvereniging waar alleen tandartsen lid van zijn die nog nooit een wortelkanaalbehandeling hebben uitgevoerd."

Als er een onderzoek komt naar de kredietcrisis en de rol van de accountantskantoren daarbij, lopen zij het risico dat het zakelijke model wezenlijk wordt aangepakt, denkt Muis. "Dan ontstaat er discussie over het afstoten van de adviesfuncties die accountants uitoefenen. Dat ze terug moeten naar de kern van de publieke accountantstaak: audit only.

Een andere optie is om de certificerende taak van accountant te nationaliseren, stelt hij in het interview. "Het nationaliseren van het vak zou niet mijn voorkeur hebben. Maar als nationalisatie van banken kan, dan kan het zeker met de accountants. Als de huidige praktijk zich voortzet, moet er iets veranderen. De accountantsverklaring is, zoals dat plechtig heet in het vak, ‘het instrument waarmee de functie werkt'. Als die functie alleen maar werkt door in serie bruine broodjes te bakken in de vorm van goedkeurende verklaringen, verliest het beroep zijn tanden en zijn geloofwaardigheid."