Margot Scheltema (Shell): 'Beperk jaarrekening tot oorspronkelijke fundament'
Er worden teveel eisen gesteld aan de jaarrekening. Dat zegt Margot Scheltema, financieel directeur van Shell Nederland. "De complexiteit vertroebelt het beeld, terwijl we helderheid willen. Ik pleit voor een terugkeer naar het fundament van de jaarrekening: back to basics."
De jaarrekening is belast met te veel doelstellingen, zegt Scheltema in een interview in het januarinummer van 'de Accountant'. En de daaruit voortvloeiende complexiteit begint bedrijven volgens haar "parten te spelen".
"Het is een bekend verschijnsel: als je naar iedereen wilt luisteren, dan groeit de oplossing, het wordt ingewikkelder. Zo gaat het ook met verslaggeving: Iemand verzuimt bepaalde verplichtingen op zijn balans te nemen? Daar maken we een nieuwe regel voor. Een schandaal? Daar maken we een nieuwe set regels voor. Een fraude? Daar gaan we snel wat aan doen - etc."
Ondernemingen hebben volgens Scheltema steeds meer last van die "groeiende wolk bepalingen". Ze citeert de econoom Jan Tinbergen, die ooit zei meer doelstellingen niet met één enkel instrument kunnen worden bereikt. "Dat wordt nu wel geprobeerd met de jaarrekening. We proberen er te veel verschillende dingen mee te doen."
Verantwoording afleggen over het verleden en een getrouw beeld geven op balansdatum, dat moet volgens Scheltema het hoofddoel zijn. "Dat je dan daarnaast een blik vooruit werpt, met een inschatting van de toekomstige verplichtingen, dat is logisch. Maar moet dat via de jaarrekening? Voor praten over de strategie, doelstellingen en toekomst van het bedrijf heb je toch andere communicatiekanalen?"
Scheltema zet ook kanttekeningen bij het begrip fair value. "Dan verlang je echt te veel. Er bestaat niet voor alles een markt. Dus moet je dan 'doen alsof'. Daarmee is het een schijnzekerheid die je biedt, omdat het een momentopname is. Je bepaalt de fair value op 31 december, maar als je er een paar dagen later mee naar buiten treedt, ziet de wereld er weer heel anders uit en moet de waardering méé veranderen. In feite gaat het om het verschil tussen cijfers en woorden. Met woorden kun je onzekerheden beschrijven; cijfers geven echter de indruk van onterechte precisie."