Nieuws 17 november 2008

Wouter Bos: 'Accountants moeten goed nadenken over eigen rol'

Om lering te trekken uit de financiële crisis, is het belangrijk goed na te gaan "op welke wijze de risicosignalen de afgelopen jaren zijn afgegeven en of hier vervolgens wel op een goede manier mee is omgegaan". Dat zei minister van Financiën Wouter Bos vanmiddag tijdens de opening van het nieuwe NOvAA-gebouw in Den Haag. Volgens Bos hebben "ook accountants hier en daar zeker een dubieuze rol gespeeld in deze kredietcrisis".

Bos wees de accountant nadrukkelijk op zijn functie als vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer. "Kort gezegd verwachten we betrouwbaarheid. Om te kunnen vertrouwen op de door u gecontroleerde informatie staat het vertrouwen in uw beroepsgroep, in de accountant zélf voorop."

Bos: "Ik zei het al toen ik een half jaar geleden het nieuwe pand van het NIVRA opende: dit vertrouwen is niet altijd vanzelfsprekend; dat moet verdiend worden. En dat verdient u door integerheid en objectiviteit, zorgvuldigheid en oplettendheid. Daar valt geen cent op af te dingen. Dat is het afgelopen jaar weer overduidelijk geworden."

"Welk vertrouwen kan het publiek nog stellen in de mensen, de instanties die toezicht houden op de financiële sector, zoals accountants en credit rating agencies?"

"Want ook accountants hebben hier en daar zeker een dubieuze rol gespeeld in deze kredietcrisis", aldus Bos, die refereerde aan het onderzoek 'Climbing out of the Credit Crunch' van de Britse beroepsorganisatie ACCA. Voorzitter Richard Aitken-Davies concludeerde daarin onder meer dat er "te veel is vertrouwd op systemen voor risicomanagement in plaats van op gezond verstand en dat accountants misschien niet vaak genoeg 'nee' hebben gezegd".

Bos: "Dat moeten we ons, moet u zich, zeker afvragen: gaven de door accountants goedgekeurde cijfers inderdaad een betrouwbaar beeld? In de Verenigde Staten werden de boeken van Lehman Brothers en hypotheekbank Freddie Mac afgelopen jaar nog gewoon goedgekeurd door hun accountants, terwijl deze ondernemingen een paar maanden later een stuk minder stabiel bleken te zijn."

"Hadden accountantskantoren de problemen waarin financiële instellingen nu verkeren kunnen voorzien? Of waren de verwachtingen die op dit punt aan accountants werden gesteld te hooggespannen?"

Bos wees in dit kader ook op de commerciële belangen, die "net als in andere bedrijfstakken ook in de accountancy een grote rol" spelen. "Naast het controleren van jaarrekeningen breiden de werkzaamheden zich steeds meer uit naar financiële advisering in brede zin. Niet alleen bij grote beursgenoteerde ondernemingen, maar ook in het mkb-segment."

"Tegelijkertijd zien we dat accountantskantoren worden betaald door dezelfde onderneming waarvan zij de boeken moeten controleren. Dit allemaal samen levert voor de buitenwereld een verwarrend beeld op."

Bos riep daarom op tot zelfreflectie: "Het is, alles wel beschouwd, geen gek idee om samen weer eens goed te kijken naar en na te denken over de rol van de accountant en hoe u het beste invulling kan geven aan uw bijzondere rol als vertrouwensman (en vrouw) in het maatschappelijk verkeer."

"We hebben gezien dat goedkeurende verklaringen nog geen garantie voor de toekomst bieden. De accountant krijgt dan ook steeds meer een actieve signaleringsfunctie. Niet alleen de 'droge' jaarcijfers controleren maar ook de risicoparagrafen kritisch onder de loep nemen: hoe worden potentiële risico's ingeschat en hoe gaat het bedrijf daarmee om? Het is aan gecontroleerde ondernemingen om iets met deze signalen te doen."