Nieuws 06 oktober 2008

Tom de Swaan: 'Onder Basel II was crisis minder ernstig geweest'

"Als Basel II vijf jaar geleden al had gegolden, was de kans groot geweest dat deze crisis beperkt was gebleven." Dat zegt oud-cfo van ABN AMRO Tom de Swaan in een interview met de Volkskrant van afgelopen zaterdag.

De Swaan, geïnterviewd daags na de nationalisering van het Nederlandse deel van Fortis inclusief ABN AMRO, was voor zijn pensionering behalve cfo van ABN AMRO ook bestuurder van De Nederlandsche Bank en het Basels comité van banktoezichthouders. Hij is nog steeds zeer actief in de financiële wereld

In het interview, waarin hij onder meer ook pleit voor een "verregaande concentratie" van het internationale toezicht, wijst hij er op dat het Basel II-akkoord dat de banken steviger moest maken "in heel veel landen nog steeds niet ingevoerd". Dat heeft de huidige crisis verergerd, meent hij.

Zo worden buiten de balans geplaatste investeringen binnen Basel II aan banden gelegd en moeten banken volledige verantwoording afleggen over de risico's daarvan. "Onder Basel I hoefden ze dat niet."

Op de vraag van interviewers Pieter Klok en Peter de Waard of de acht procent van het totaal uitgeleende geld dat Europese banken onder Basel 1 aan eigen vermogen moeten hebben niet veel te weinig was, antwoordt De Swaan: "Dat hoeft niet, maar je moet wel goed kijken naar de risico's. Als je aan een kredietwaardig iemand leent, kun je ervan uitgaan dat hij terugbetaalt. Dan hoef je dus niet zoveel eigen vermogen achter de hand te houden voor het geval het mis gaat. Maar als je aan iemand leent met een lage kredietwaardigheid is de kans veel groter dat hij niet terugbetaalt en dus moet je meer eigen vermogen hebben. Ook dat is in Basel II geregeld."

"Het was, althans voor de invoering van Basel II, voor een bank op korte termijn winstgevender om geld te lenen aan klanten met een slechte kredietwaardigheid", aldus de voormalig cfo. "Dan kreeg je immers meer rente en je hoefde net zoveel eigen vermogen aan te houden. Dat was het perverse aan het systeem."

Ook over de rol van topbestuurders en het risicomanagement is hij kritisch: "Bij een groot aantal financiële instellingen heeft het risicomanagement volledig gefaald. Een typisch geval is de Zwitserse zakenbank UBS. Daar zag je dat het bestuur niet bijhield hoeveel risico de bank in totaal liep. Elke afdeling kon zijn eigen gang gaan. De baas van het risicomanagement moet in de raad van bestuur zitten, dat was zo bij ABN AMRO, waar ik in het bestuur zat en ook bij ING met Cees Maas, maar bij veel banken is dit niet zo."